Hoe de pest Europa veranderde

Midden 14de eeuw ging op vier jaar tijd een derde van de Europese bevolking dood als gevolg van de pest. In totaal zo’n 30 miljoen slachtoffers. Je moet je dat eens proberen  voor te stellen: 1 op de 3 mensen die ziek worden en binnen de week dood zijn. Je hele samenleving stuikt als een kaartenhuis in elkaar.

Niemand die wist waar het vandaan kwam of wat je er tegen kon doen. Als oorzaken werden genoemd: ongezonde lucht en de stand van de sterren, evenals Joden en heksen. Die eerste twee, daar kan je weinig tegen beginnen, die laatste twee kan je proberen uit te roeien. Dat heeft men ook vol overgave gedaan. Nog eens tienduizenden slachtoffers. Het hielp niks.

Vier eeuwen lang, om de 10 à 15 jaar was er wel ergens in Europa een nieuwe uitbraak van de Zwarte Dood met desastreuse gevolgen. Tot 1773. Toen was het ineens gedaan. De pest verdween uit Europa. Niemand die begreep waarom.

We staan vandaag nog altijd voor een hoop raadsels. Pas sinds 2011 weten we bijvoorbeeld dat de pest veroorzaakt wordt door de bacterie Yersinia pestis. Dat is gebleken uit onderzoek van 14de eeuwse tanden gevonden in Montpellier.

Hoe dat precies zit, wil u natuurlijk weten. We gaan dat zaterdag vragen aan bioloog Herwig Leirs van de Universiteit Antwerpen. Hij komt praten over De Zwarte Dood, het helaas postuum verschenen laatste boek van Mark Heirman.