Dit gebergte bracht ons appels, peren en vijgen

Verwacht met 'With our own hands' geen typisch kookboek, maar een klepper van 2,7 kilo. "De recepten die erin staan, komen van mensen die dagelijks 5000 calorieën verbranden, omdat ze hard werken in een koude omgeving. Wij zouden al snel aan gewicht winnen", aldus Geerdt Magiels. Laat dat je niet tegenhouden om het toch uit te proberen. 

Enorme biodiversiteit

Het boek werd gemaakt door etnobotanici, die onderzoek deden naar biodiversiteit. Jamila Haider en Frederik van Oudenhoven gingen daarvoor langs bij de Pamiri, in het Pamirgebergte, op de grens tussen Afghanistan en Tadzjikistan.

Veel van de fruitbomen die we hier kennen, komen uit die streek. Er zijn driehonderd soorten abrikozen, 153 graansoorten en meer dan zestig soorten moerbei

"Ze leven er met en in de natuur", weet Magiels, "en in zulke berggebieden komt biodiversiteit meer voor dan elders. Je hebt grote hoogte-, klimaat- en weersverschillen, dus een variatie aan landschappen waar dieren en planten zich aan aanpassen. Veel van de fruitbomen die we hier kennen, komen uit die streek. Er zijn driehonderd soorten abrikozen, 153 graansoorten en meer dan zestig soorten moerbei."

Fastfood of abrikozen

Haider en van Oudenhoven raakten ondergedompeld in de lokale gastvrijheid, één van de basiswaarden in de cultuur van de Pamiri. "Eén van de grootmoeders die voor hen kookte, vroeg hen of ze het recept voor hen niet konden opschrijven."

Uit bezorgdheid dat het anders verloren zou gaan, want vele jongeren trekken naar de steden, op zoek naar werk. "Dus wordt er ook meer fastfood gegeten. Soms komt iemand ook terug en kiest die ervoor om de abrikozenboomgaard van zijn vader over te nemen."

"De jongeren die naar de steden trekken om er te werken eten meer fastfood

In zo'n cultuur die gebaseerd is op een orale traditie, dreigt kennis en techniek verloren te gaan als een generatie ze niet overneemt. Aan de kant van Tadzjikistan, bijvoorbeeld, was en is de Russische invloed nog steeds groot.

"Die zorgden voor de invoer van graan, waardoor de lokale bevolking stopte met het te verbouwen. Later moesten de Tadzjieken oversteken naar de Afghaanse kant om de zaden terug te halen en de granen opnieuw te leren verbouwen en oogsten." 

Knooppunt zijderoute

Het boek dat Haider en van Oudenhoven samenstelden, wordt door de lokale bevolking gewaardeerd. Dat blijkt ook uit de documentaire die erover gemaakt werd. "Je ziet de ontroering van de mensen en kinderen die meekijken met hun grootouders. Er gaat een wereld voor hen open."

In sommige valleien hebben ze voor bepaalde planten zelfs geen woord, omdat ze die plant niet gebruiken, terwijl een andere gemeenschap dat wel doet.

Bovendien leren gemeenschappen dankzij het kookboek ook van elkaar. "In sommige valleien hebben ze voor bepaalde planten zelfs geen woord, omdat ze die plant niet gebruiken, terwijl een andere gemeenschap dat wel doet."

Zal dit boek helpen om de lokale tradities te bewaren of is het sowieso een verloren strijd tegen de moderniteit? "Het gebied ligt op een van de knooppunten van de zijderoute. Er is dus altijd beïnvloeding geweest door de rest van de wereld, maar de Pamiri hebben ook veel doorgeven. Sommige appels die we hier nu eten, komen eigenlijk van daar. Het is zoeken naar evenwicht: blijven ontwikkelen en tegelijk eigenheid en cultuur blijven behouden."

Bekijk de trailer van de documentaire: