Hoe kon de interceptie van Ryanair-vliegtuig door Wit-Rusland gebeuren? En kon de piloot weigeren om te landen in Minsk?

Zondag maakte een toestel van Ryanair, dat van de Griekse hoofdstad Athene naar de Litouwse hoofdstad Vilnius vloog, een "noodlanding" in de Wit-Russische hoofdstad Minsk. Wit-Russische luchtverkeersleiders waarschuwden de piloot voor een "bom" aan boord en lieten het toestel aan de grond zetten.

Onmiddellijk na de landing werd de passagier Roman Protasevitsj gearresteerd. De 26-jarige Wit-Russische journalist is de oprichter van het oppositiekanaal Nexta en dus een belangrijke criticus van president Aleksandr Loekasjenko. De internationale gemeenschap veroordeelt de actie en bespreekt welke sancties ze kunnen opleggen aan Wit-Rusland.

Het Wit-Russische ministerie van Transport en Communicatie publiceerde vandaag het "officiële" transcript van het gesprek met de piloot op de site van het ministerie. De Wit-Russen noemen de gebeurtenis "het noodlandingsincident" en geven op de site uitgebreid hun versie van het verhaal. Het transcript dient om te bewijzen dat "de gezagvoerder (piloot) zijn eigen beslissing nam om te landen op de nationale luchthaven van Minsk zonder enige druk van Wit-Russische zijde", aldus de site van het ministerie van Transport en Communicatie.

Hoe verliep het gesprek (volgens de Wit-Russen)?

De luchtverkeersleiding in Minsk neemt contact op met de piloot van de lijnvlucht tussen Griekenland en Litouwen. De Wit-Russen maken in het transcript melding van een bom aan boord van het Ryanairvliegtuig. Volgens de Wit-Russen ging het om een bomdreiging van de Palestijnse beweging Hamas. De piloot twijfelt eerst en vraagt van waar deze informatie komt. De Wit-Russische verkeersleiders blijven vaag hierover. De piloot vraagt opnieuw hoe betrouwbaar deze informatie is.

LETTERLIJK:

• ATC (luchtverkeersleiding Minsk): "We hebben informatie van speciale diensten dat jullie een bom aan boord hebben en dat deze geactiveerd kan worden boven Vilnius. (...) Voor veiligheidsredenen raden we aan om te landen op de luchthaven van Minsk."
• Piloot: "Een bom... Van waar komt dit? Van waar heb je deze informatie?"
• ATC: "De veiligheidsdiensten van de luchthaven hebben een mail ontvangen."
• Piloot: "De veiligheidsdiensten van de luchthaven van Litouwen of van Griekenland?"
• ATC: "Deze mail is gedeeld met verschillende luchthavens."

Uiteindelijk wordt duidelijk dat de aanbeveling om af te buigen naar Minsk van de Wit-Russische luchtverkeersleiders zelf komt en niet van Ryanair. De piloot blijft wat achterdochtig, maar besluit toch om de landing in de Wit-Russische hoofdstad voor te bereiden. De luchtverkeersleiders vragen nog om de geschatte tijd van aankomst door te geven. Onmiddellijk na de landing worden Roman Protasevitsj en zijn vriendin van het toestel geplukt en gearresteerd.

LETTERLIJK:

• Piloot: "Kan u nog eens de code herhalen van de luchthaven en de luchthavenautoriteiten die ons aanraden om van de route af te wijken?"
• ATC: "De luchthavencode is MSQ (Minsk)."
• Piloot: "Opnieuw, van wie komt deze aanbeveling om te landen in Minsk? Kwam het van de autoriteiten van de luchthaven van vertrek (Athene) of van de luchthaven van aankomst (Vilnius)?"
• ATC: "Dit zijn onze aanbevelingen."

Met het transcript wou Wit-Rusland vooral aantonen dat de piloot er zelf voor koos om te landen in Minsk in plaats van af te buigen naar bijvoorbeeld Oekraïne of Oostenrijk. Toch spreekt de tekst eerdere mededelingen van de Wit-Russische overheid tegen en blijft het een gedwongen landing.

Beluister het gesprek met ex-luchtvaartpiloot Tom Mertens in 'De Wereld Vandaag' via Radio 1 Select. 

Bron: vrtnws.be en 'De Wereld Vandaag'

Lees ook: