Hoe vervoer je een vaccin op -70 graden over de hele wereld? Transporteconoom: "Dit is ongezien"

Een vaccin met een effectiviteit van 90 procent. Dat is de belofte van farmareus Pfizer, die gisteren een persbericht de wereld instuurde met een update over de ontwikkeling van hun vaccin. België en Europa hebben op dit moment nog geen contract met Pfizer. Zeker dat hun vaccin naar België zal komen, zijn we dus nog niet. Hoe dan ook, dát er een vaccin in de pijplijn zit, is goed nieuws. Maar waarom moet het vaccin van Pfizer bij een temperatuur van -70 graden Celsius bewaard worden? Hoe vervoer je een vaccin dat zo koud bewaard moet worden? En wat als bij het overzetten van de vaccins de temperatuur even stijgt?

Droog ijs?

De meeste vaccins worden op koelkasttemperatuur bewaard, maar bij het coronavaccin van Pfizer is dat dus anders. "Er is onvoldoende geweten bij welke temperaturen het nog goed werkt, dus daarom wordt het zekere voor het onzekere genomen en wordt het bewaard op -70 graden", zegt transporteconoom Roel Gevaers in 'De Ochtend'.

Synthetisch "droog" ijs lijkt de enige oplossing te zijn om die -70 graden te waarborgen. Droog ijs is een samengeperste vorm van CO2, die wordt gebruikt om voedsel, medicatie of organen te bewaren als er geen mechanische koeling kan gebruikt worden.

"Er is op dit moment in bestelwagens of vrachtwagens geen actieve koelinstallatie voor die temperaturen, je zal het met droog ijs moeten doen", benadrukt Gevaers. "De vaccins zullen dan vervoerd worden in hermetisch afgesloten koffers met daar droog ijs in, maar als je die koffers opent, daalt de temperatuur al snel."

Je moet de temperatuur kunnen monitoren, en dat wordt niet eenvoudig.

"Dit wordt een huzarenstukje", vult vaccinoloog Pierre Van Damme aan. "Er zijn bedrijven aan het bekijken hoe ze dat moeten aanpakken, zoals Pfizer zelf", zegt Van Damme. "Maar droog ijs kan je omwille van de veiligheid sowieso niet in grote massa's vervoeren via het vliegtuig." Hoe dan ook wordt het wereldwijde transport niet gemakkelijk, zegt Gevaers. "Dit is echt ongezien in de logistieke sector, dit is niet zomaar een pakketje van bol.com dat je laat leveren."

Temperatuur monitoren

"Bij vaccins die we kennen, is het niet zo erg als het, zoals voedsel uit de supermarkt, even niet gekoeld wordt", zegt Gevaers. Maar over dit vaccin is er volgens de transporteconoom nog onvoldoende data over hoelang het zonder die -70 graden kan. "Het vaccin is nog niet stabiel, dus voorlopig moet het over de hele keten op -70 graden bewaard worden, en die kan dagen lang zijn." De grote uitdaging wordt dan ook om de temperatuur te blijven monitoren, benadrukt Gevaers.

"Je moet het natuurlijk ook wel kúnnen opvolgen en droog ijs bijvullen als het nodig is, dat is niet eenvoudig als het via de lucht wordt vervoerd", vervolgt Gevaers. Ook voor ziekenhuizen en apothekers wordt het niet makkelijk om de vaccins nog uit elkaar te houden, zegt hij. "Hoe weet je nog welk vaccin wel, en welk niet op die temperatuur moet blijven? Dat wordt niet eenvoudig."

Genoeg droog ijs voor iedereen?

"We vangen signalen op dat er in Amerika heel grote contracten worden afgesloten voor de aankoop van droog ijs", benadrukt Gevaers. Dan wordt het de boodschap voor België om ook snel te schakelen. "Je kan het niet aankopen op voorhand, want droog ijs moet ook bewaard worden tegen zeer lage temperaturen."

Gevaers verwacht dat er binnen dit en enkele maanden tekorten zullen ontstaan. "Als we er nu aan beginnen, komen we niet te laat, maar het wordt een huzarenstukje om de puzzel in elkaar te laten passen", besluit de transporteconoom.

Beluister het gesprek met Roel Gevaers via Radio 1 Select

Beluister het gesprek met Pierre Van Damme via Radio 1 Select

Bron: vrtnws.be en 'De Ochtend'

Lees ook: