Holslag over mogelijke Amerikaanse actie in Syrië: "Status en geopolitieke belangen lopen in elkaar over"

Het was een bijzonder bitsige discussie gisteravond tussen de VS en Rusland, tijdens een spoedzitting van de VN-Veiligheidsraad over de mogelijke gifgasaanval. Washington wijst met een beschuldigende vinger naar het - door Rusland gesteunde - Syrische regime én sluit een militaire tegenreactie niet uit.

"De botsing tussen de Amerikanen en de Russen is het gevolg van aanslepende spanningen. Rusland en de Verenigde Staten zitten elkaar in Syrië op de huid sinds de aanwezigheid van Russische troepen. En dan is er natuurlijk het feit dat de Russen in 2013 beloofd hadden om de ontmanteling van het Syrische chemischewapensprogramma te gaan faciliteren", zegt professor Holslag in "De ochtend" op Radio 1.

"In Syrië zelf is er een vertrouwensbreuk. Maar het maakt natuurlijk ook deel uit van oplopende spanningen tussen Moskou en de VS elders, gaande van de Baltische Zee tot het oosten van de Middellandse Zee. Dat maakt de situatie zeker en vast complexer."

"Als het verder zou escaleren, wordt het echt wel link"

De Amerikaanse ambassadeur Nikki Haley bij de Verenigde Naties liet verstaan dat de Amerikanen niet zullen wachten op een VN-resolutie om mogelijk in te grijpen. Vraag is dan welke vorm zo'n Amerikaanse interventie zal aannemen. Volgens Jonathan Holslag zal het in zo'n geval wellicht gaan om een beperkte aanval met kruisraketten op Syrische militaire doelwitten.

"Hoewel president Trump en ambassadeur Haley zich redelijk stellig hebben geuit, denk ik niet dat er veel bereidheid is om verder te gaan", aldus Holslag. "De Amerikanen zitten wereldwijd militair heel moeilijk. En bovendien; als het verder komt tot spanningen met Rusland in Syrië, dan dreigt de aanwezigheid van Amerikaanse troepen in het noordoosten van Syrië wellicht gepaard te gaan met nog meer onveiligheid. Het is de voorbije maanden al vaak gekomen tot militaire incidenten. Als dat verder zou escaleren, wordt het echt wel link."

"Status en geopolitieke belangen lopen in elkaar over"

Professor Holslag ontwaart in het hele kluwen in Syrië duidelijke geopolitieke belangen die veel verder gaan dat het bestrijden van rebellen en terreurgroep IS. "De Verenigde Staten - die sinds de oorlog in Irak op een hellend vlak zitten en aankijken tegen de limieten van hun militaire macht -  zien in dat als zij Syrië volledig overlaten aan Rusland en Iran, dat dat symbool is voor de verzwakking van de Amerikaanse positie in het Midden-Oosten. Status en harde geopolitieke belangen lopen in elkaar over en dat maakt de situatie alleen maar complexer. Het is in eerste instantie de Syrische bevolking die daar onder lijdt."

In dat opzicht vindt Holslag ook de reactie van China interessant. Gisteravond heeft Peking te kennen gegeven dat het een onderzoek wil naar de mogelijke gifgasaanval in Syrië. "Dat is enigszins een meer kritische toon die China aanneemt ten aanzien van de traditionele bondgenoot Rusland", stelt prof Holslag. Wat zit daar achter? "Moeilijk te zeggen. Het maakt deel uit van gesprekken tussen China en de Verenigde Staten in veel bredere strategische context, waar er gekeken wordt naar onder meer Noord-Korea. China probeert op dit moment een wat pragmatische koers te varen ten opzichte van de VS."