Ga naar hoofdinhoud

Luister Live

Programma's

Select

Podcasts

Alles begint bij luisteren

Radio 1 Sessies

album van de week

classic album van de week

ontbreekwoordenboek

Afbeelding van het programma: Hautekiet

Hautekiet

"Ik kan me voorstellen dat u wel wat vragen hebt bij sommige woorden in het Hautekietdictee"

ma 9 apr. - 0:30

Heb je het Hautekietdictee al meegeschreven? Nee? Ben je van plan het nog te schrijven? Ja? Dan moet je hier stoppen met lezen. Anders mag je doorlezen, want Ruud Hendrickx geeft hieronder uitleg bij een aantal van de moeilijkste woorden in het dictee.
Ruud Hendrickx (Foto: VRT)

Ik kan me voorstellen dat u wel wat vragen hebt bij sommige woorden in het Hautekietdictee. Wat betekenen ze? En waarom schrijf je ze zo?

Toegegeven, er zaten woorden in het dictee die ook ik niet kende. Een sybariet is volgens Van Dale een wellusteling, een verwijfde. Het woord verwijst naar Sybaris, een Griekse kolonie in het zuiden van Italië die bekend was om haar genotzucht. Een suzannaboef zit in dezelfde sfeer. Dat is een wellustige oude man. Bijbelvaste mensen herkennen allicht de verwijzing naar het verhaal over de kuise Suzanna.

Het woord ‘suzannaboef’ moet met kleine letter, omdat er niet letterlijk naar die ene kuise Suzanna verwezen wordt. Daarom spellen we ook ‘churchillsigaar’ met kleine letter. Het is niet een sigaar die meneer Churchill zelf heeft gerookt, maar een soort sigaar, een dikke sigaar zoals Churchill er wel eens een rookte. Net zo schrijven we ‘cubaan’, met een kleine c, als we naar een sigaar verwijzen. Een Cubaan in brand steken, is niet netjes.

Veel mensen hebben ‘lipizzaner’ verkeerd gespeld. Dat komt omdat jarenlang in de Woordenlijst ‘lippizaner’ heeft gestaan, terwijl de wereldstandaard sinds 1945 ‘lipizzaner’ is. De spelling met dubbele p en één z komt uit het Duits, waarin de stad vroeger Lippiza werd gespeld. De oorspronkelijke stoeterij ligt in Slovenië, in het dorpje Lipica, met één p.

Luiemensenattitude’ moet in één woord. Zo’n combinatie noemen we een driedelige samenstelling: ze bestaat uit drie delen, waarbij deel 1 en deel 2 bij elkaar horen. Net zoals je ‘heteluchtballon’ (een ballon met hete lucht) als één woord spelt, spel je ‘luiemensenattitude’ (de attitude van luie mensen) als één woord.

Alleen echte dicteetijgers weten dat je de aandoening ‘gillesdelatourette’ zo spelt. Waarom zo? Als een woord verwijst naar de ontdekker of een andere naamgever, dan spellen we het klein en verdwijnen alle spaties. Zo zijn de vanderwaalskrachten vernoemd naar Johannes Diderik van der Waals en de gillesdelatourettepatiënt naar de Franse neuroloog Gilles de la Tourette.

Sommige woorden in het dictee kun je op verschillende manieren schrijven. Zo vind je in de Grote Van Dale ‘maneuvreren’ naast ‘manoeuvreren’. En ‘doorsnee broccoli-eter’ kun je ook als ‘doorsneebroccoli-eter’ spellen. Het hangt er maar van af hoe je het uitspreekt, met het hoofdaccent op ‘broccoli’ (dan zie je de combinatie een woordgroep) of op ‘doorsnee’ (dan zie je de combinatie als een samenstelling).

Zat u er aan het eind ook maar bij voor Piet Snot, met hoofdletters? Dat moet zo, want ook archetypische en fictieve figuren als Jan Modaal en Jan Publiek krijgen een hoofdletter. Piet Snot ook.

Je kan het Hautekietdictee der Nederlandse Taal nog altijd zelf eens schrijven:

Lees ook:

Blijf op de hoogte

Ontdek de beste podcasttips, beluister het meest recente nieuws en doe mee aan exclusieve acties.

Volg ons op
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Jobs

Privacy

Gebruiksvoorwaarden

Heb je een vraag?

Contact

Wedstrijdreglement

Logo UitInVlaanderenLogo Cim Internet