"Ik vind dat mooi, dat niets in steen gebeiteld is en alles voor verbetering vatbaar is."

Octo, acht. Octopus, octaaf, oktober. Ooit de achtste maand van het jaar, nu de tiende. De Romeinse kalender begon vroeger in maart, waardoor oktober inderdaad de achtste in rij was. Tot Julias Caesar besloot om het jaar in januari te laten beginnen en oktober opschoof naar de tiende plek.

Zoiets is natuurlijk allesbehalve uitzonderlijk, zeker in de wetenschap. Het gebeurt namelijk voortdurend dat concepten van naam veranderen of zelfs verdwijnen, of dat de naam dezelfde blijft maar de definitie verandert. Het toeval wil dat bijna dag op dag 34 jaar geleden de definitie van de meter nog eens werd herzien. In oktober 1983 werd de meter de afstand die het licht aflegt in 1/299.792.458ste van een seconde in vacuüm. Voorheen heeft de meter tal van andere definities gehad, sla er gerust het internet even op na. Ik vind dat mooi, dat idee dat niets in steen gebeiteld is, dat alles voor verbetering vatbaar is. Dat is misschien wel waarom ik ooit voor wetenschap koos.

Maar, onze meter heeft een maar, want niet iedereen gebruikt hem. Er zijn volkeren die blijven vasthouden aan voeten, inches en ponden. Britten en Amerikanen bijvoorbeeld. Dat is op zich niet zo’n probleem, tot het wel een probleem wordt. Net voor de eeuwwisseling lanceert de ruimtevaartorganisatie NASA de Mars Climate Orbiter, een satelliet die in een baan rond Mars moest terechtkomen om daar onder andere het klimaat, de atmosfeer en het oppervlak van de planeet te bestuderen. Alleen, in z’n beoogde baan is ie nooit terechtgekomen, hij is opgebrand en vernietigd in de atmosfeer. En met hem miljoenen Amerikaanse dollars.

Het onderzoeksrapport legde een pijnlijke en cruciale fout bloot: de berekeningen waren gebeurd in het Brits-Amerikaanse meetsysteem, in pond-seconden, terwijl de software geprogrammeerd was in Newton-seconden – het klassieke metrische systeem, waar ook onze meter deel van uitmaakt. Een dure miscommunicatie op het hoogste niveau dus.

Dat noodlottige verhaal van de mislukte Marsmissie herinnert me telkens weer aan het feit dat het belangrijk is om te blijven praten met elkaar. Om niet zomaar aannames te doen. En nee, niet alleen in de wetenschap.