Nieuwe Feiten
"Ik vlieg zonder schuldgevoel. Het is irrationeel en onwenselijk om op het individueel geweten te spelen"
di 12 feb. - 0:41
Misschien heb je het ook wel gelezen? De zoon van Wouter Beke mag niet klimaatspijbelen. Omdat hij ook niet 8 km naar zijn hockeyclub wil fietsen. Moraalfilosoof Patrick Loobuyck vindt dat een beetje een vals argument, zegt hij in 'Nieuwe Feiten'. "Ik vind niet dat het individu helemaal verantwoordelijk geacht moet worden voor wat hij doet voor het klimaat. Ik denk dat er veel meer moet gekeken worden naar structurele oplossingen." Een schuldgevoel over zijn vliegreizen heeft hij dus niet.
Loobuyck: "Ik denk dat dat ook de boodschap is die 'Youth For Climate' wil geven. Ze willen het onderwerp op de politieke agenda, en ze vertrekken net van het idee dat het onvoldoende is om als individu je best te doen. Je kan wel je best doen, maar je mag wel weten dat dat onvoldoende is om het probleem aan te pakken."
Contraproductief
Loobuyck heeft ook een zoon die gaat betogen. Ook die zoon heeft al gevlogen, en Loobucyk vindt dat dat niet per se inconsistent is. “Als je het probleem helemaal individualiseert, moet je op de duur schuldgevoelens krijgen over je eigen bestaan, of over het feit dat je kinderen hebt. Ik denk ook dat het contraproductief is om op mensen hun geweten te spelen. Want dan gaan mensen die niet meedoen met de klimaatacties, en die ook nog eens de auto nemen, zich slechte mensen voelen. Ze gaan zich dan afkeren van de hele problematiek, en dat is slecht voor het draagvlak." Daarom vindt hij het irrationeel en onwenselijk om volledig op het individueel geweten te spelen.
Het is irrationeel en onwenselijk om volledig op het individueel geweten te spelen. De gedragsveranderingen die nodig zijn, zijn van een dusdanige aard dat we dit structureel en systemisch moeten aanpakken door bijvoorbeeld belastingen te heffen.
"We moeten niet gaan kijken naar de persoon die gaat vliegen, maar wel naar hoe we de kerosine kunnen belasten, hoe we incentives kunnen geven aan vliegtuigmakers om betere toestellen te maken en hoe we het treinverkeer kunnen uitbouwen. Zodanig dat we dan mensen de mogelijkheid geven om in vrijheid te kiezen hoe ze willen leven in een structuur die ecologisch rechtvaardig is."
Druppel op een hete plaat
Vele kleintjes maken toch één groot? Zo kan je redeneren, zegt Loobucyk, en het is inderdaad mogelijk om de markt een stukje te beïnvloeden door collectief gedrag. Denk bijvoorbeeld aan onze vleesconsumptie die verminderd is. “Maar dan nog, dat percentage is zodanig klein. Ik wil niet cynisch klinken, maar meestal is dit een druppel op een hete plaat.”
Loobuyck waarschuwt er dus voor dat we niet te snel met een moraliserend vingertje moeten wijzen. Je moet kijken naar de reële impact op de werkelijke wereld. “Soms is die nihil. Het vliegtuig gaat toch vliegen.” We moeten dus niet alleen op het geweten van mensen inpraten, maar het probleem systemisch en structureel oplossen. Voorlopig vliegt hij dus nog zonder schuldgevoel en zonder vliegschaamte.
