Jeroen Brouwers in zes portretten

Zo beschrijft Annemie het zelf:

"Het is gebeurd, ergens voorbij de taal. Dit meisje van vijf, dat tegen de bomen en het gras zei dat ze later toneel zou spelen, dit meisje zweeg en kwam uit bij beelden. Het gulpte. Ik greep naar houtskool en aquarel, naar kleurpotlood en tekenpen.

Dat gebeurde dinsdag. Ik las het vuistdikke essayboek ‘De laatste deur’ van Jeroen Brouwers, over schrijvers-zelfmoordenaars in de Nederlandse letteren. In januari komt er een herwerking van dat boek uit 1983, want er zijn intussen nieuwe namen toegevoegd aan de lijst. Denk alleen al aan Joost Zwagerman en Wim Brands. Mensen die in het leven geweest zijn van Brouwers. Ook hun dood maakte deel uit van zijn leven.

Als je dat boek leest overtrek je, samen met de pen van Brouwers, levenslijnen die abrupt en op een zelfgekozen moment eindigen. Tegelijk tekent zich ook het leven van Brouwers zelf af. En samen met de schrijver twijfel je. ‘Gij kent het leven niet en wilt iets van de dood iets weten?’

Zo ontstond een reeks portretten. Dit is hoe het werk van Brouwers, hoe zijn levenslijn op mij inwerkt, inhakt. Dit is waar ik het gebied van de stilte betreed. Al is het er wel oorverdovend stil. Ik voelde hoe mijn handen vuisten werden en zijn contouren krachtige lijnen.

Voor Brouwers is het schrijven een lichamelijke daad. Ik lees hem en formuleer een woordeloos antwoord. Samen met die andere schrijver, Gerard Walschap, verzucht ik ‘de mens, ge kunt gij daar niet aan uit.’"