Ga naar hoofdinhoud

Luister Live

Programma's

Select

Podcasts

Alles begint bij luisteren

Radio 1 Sessies

album van de week

classic album van de week

ontbreekwoordenboek

De Wereld Vandaag

Kan nieuw onderzoek met algen het zicht van blinden verbeteren?

di 25 mei - 9:59

Het wetenschappelijk tijdschrift Nature Medicine schrijft dat een 58-jarige Fransman, die jaren geleden blind was geworden als gevolg van een erfelijke oogziekte, opnieuw voorwerpen kan onderscheiden. Dat zou komen door een experimentele behandeling, gebaseerd op algen en een speciale bril. Professor psychofarmacologie aan de VUB, Dimitri De Bundel legt uit hoe dat kan.
© Christian Wiediger (Unsplash)

Mogen we echt zo ver gaan om te zeggen dat die Fransman terug kan zien dankzij algen? “Wel, uit de studie blijkt toch dat die man beter kan zien. Het zal natuurlijk geen volledig herstel zijn van het zicht, maar hij kan wel een object onderscheiden”, aldus professor Dimitri De Bundel

Eiwit aangemaakt door algen

“Het gaat hier over een bepaald eiwit dat aangemaakt wordt door algen en dat heeft men in dit geval tot expressie laten brengen in zenuwcellen in het oog van de patiënt. Je hebt retina, het netvlies, en normaal gezien zet het netvlies licht om tot elektrische signalen. Die elektrische signalen worden dan via de zenuwcellen doorgegeven naar de hersenen. Hierdoor kunnen we dingen zien.”

Zenuwcellen lichtgevoelig maken

“Bij beschadiging van het netvlies waarbij de zenuwcellen nog niet beschadigd zijn, is het in dit geval dus mogelijk gebleken om die zenuwcellen zelf lichtgevoelig te maken. Dat gebeurt dan door een technologie die optogenetica heet. Men gaat gebruik maken van gentechnologie om opsines tot expressie te brengen in die zenuwcellen en daardoor kunnen die zenuwcellen reageren op licht.”

Eerste toepassing op mensen

Is dit de eerste keer dat zoiets dergelijks wordt toegepast bij mensen? “Ja, dat is de grote innovatie achter dit onderzoek. Optogenetica bestaat al een tien à vijftien jaar en wordt heel veelvuldig gebruikt in preklinisch onderzoek, maar nu dus ook in klinisch onderzoek."

Mensen met een erfelijke oogaandoening terug beter laten zien, dat is toch wel fantastisch nieuws denk ik.

"Bij proefdieren werd hier al mee gewerkt: bij muizen, ratten en apen zijn optogenetische interventies zeker al getest. Maar dit lijkt me dus zeker iets baanbrekends. Mensen met een erfelijke oogaandoening terug beter laten zien, dat is toch wel fantastisch nieuws denk ik.”

Geen volledig herstel

Maar het is wel geen volledig zicht dat terugkomt, men zou vooral voorwerpen opnieuw kunnen onderscheiden. “Het was mij niet volledig duidelijk hoe goed die man nu terug kan zien. De testen gebeuren in een heel gecontroleerde omgeving, met verschillende bekertjes die de man moet vastnemen. Het zijn heel eenvoudige testen. Maar dat zicht zal niet volledig herstellen.”

Algen in neurowetenschappelijk onderzoek

“Het gebruik van die algen of opsines die aangemaakt worden door algen, dat gaat toch al een tien à vijftien jaar mee in neurowetenschappelijk onderzoek. Hetgeen dat daar meestal mee beoogd wordt is het manipuleren van activiteit in de zenuwcellen."

Het gebruik van algen gaat toch al tien à vijftien jaar mee in neurowetenschappelijk onderzoek.

"Normaal gezien zijn zenuwcellen niet lichtgevoelig, maar als je dan die opsines, die lichtgevoelige eiwitten tot expressie laat komen in zenuwcellen, kan je die zenuwcellen wel lichtgevoelig maken. Dan kan je daar licht op laten schijnen waarmee je ze activeert of inactiveert.”

Ruime toepassingen in de toekomst?

Mogen we nu verwachten dat er ruime toepassingen komen met deze techniek? “Ruimere toepassingen zijn gelimiteerd door het feit dat je altijd licht nodig hebt om die zenuwcellen te activeren. In het oog kan dat. De droom is om zenuwcellen in de hersenen bijvoorbeeld te activeren en inactiveren, maar daar zit je vast aan het feit dat je dan licht op een of andere manier in die hersenen moet brengen."

De droom is om zenuwcellen in de hersenen te activeren en inactiveren.

"Nu, dat kan door optische vezels, maar dan zit je natuurlijk met chirurgische ingrepen, implantaten enzovoorts. Maar voor de ogen lijkt dit een zeer mooie toepassing.”

Virale vectoren

Hebben we dankzij die algen ook een potentiële goedkope toepassing gevonden, aangezien er toch veel algen zijn? “Goedkoop, dat denk ik niet. Het gaat hier niet zomaar over injecties van algen in de ogen. Men gaat gebruikmaken van virale vectoren, die een klein stukje DNA in doelwitcellen aanbrengen. En dan gaan die doelwitcellen op hun beurt de opsines aanmaken.”

Beluister het gesprek met Dimitri De Bundel in ‘De Wereld vandaag’ via Radio 1 Select.

Lees ook:

Lees ook:

Blijf op de hoogte

Ontdek de beste podcasttips, beluister het meest recente nieuws en doe mee aan exclusieve acties.

Volg ons op
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Jobs

Privacy

Gebruiksvoorwaarden

Heb je een vraag?

Contact

Wedstrijdreglement

Logo UitInVlaanderenLogo Cim Internet