De Wereld Vandaag
Klassieke muzikanten verbijten vaak de pijn tijdens het spelen
wo 31 jan. - 5:44
Het wijst op een structureel probleem in de opleiding van muzikanten in Nederland. Maar het probleem bestaat ook bij ons, zegt pianist Julien Libeer in De Wereld Vandaag.
De piano-arm, vioolelleboog, contabasrug, tubanek, drummerschouder, blazersmond... Het zijn bekende termen in middens van klassieke muzikanten. Volgens een onderzoek aan de universiteit van Maastricht lijdt bijna 70 procent van de muzikanten aan allerlei kwalen en blijvende letsels die te maken hebben met houding, handgreep en mondstand. De omvang van het probleem verbaast Julien Libeer. Hij is 32, een vermaard pianist en maker van de Canvas-reeks Studio Flagey Klassiek.
Gezonde houding, mooiere muziek
"Klassieke muziek spelen is een bijzonder arbeidsintensieve activiteit", getuigt Libeer. "Er is een fijne motoriek, coördinatie en concentratie voor nodig, en dit soms zes tot acht uur per dag. De cijfers uit Maastricht wijzen op een structureel probleem bij onze noorderburen", volgens Libeer.
Een piano die bespeeld wordt door een verkrampt lijf klinkt vreselijk
Uiteraard zijn sommige muzikanten vatbaarder voor chronische pijn. Daardoor stoppen enkelen tijdelijk of zelfs helemaal. Het probleem zit in de technische opleiding. "Het fenomeen begint al in de academie", vreest Libeer, "daar is er al een te weinig gezonde technische opleiding". Aan het conservatorium geven bepaalde docenten soms onbehapbare stukken aan hun leerlingen. "De leraar moet beter beseffen waartoe de jonge muzikant al in staat is. Op de partituur staan soms handgrepen op piano of gitaar die technisch-biologisch onuitvoerbaar zijn." En het is niet alleen een ergonomisch probleem. "Een soepele houding leidt tot een betere techniek en dus mooiere muziek", aldus Libeer.
Hoewel ik zelf geen pijn ervaar, ga ik toch sporadisch op onderzoek bij een kinesist
Taboe
Pijn bij muzikanten was lange tijd een taboe. Het brak de mythische voorstelling van de romantische, heldhaftige klassieke muzikant. Er was de angst voor de professionele veroordeling, voor een vermoeden van fysieke onbetrouwbaarheid. Veel musici verbeten de pijn uit vrees om een opdracht aan hun neus voorbij te zien gaan. "Gelukkig is dat aan het veranderen", zegt Libeer.