De Wereld Vandaag
100 jaar na grote zonnestorm van 1921: "Toen kon alleen maar beetje elektriciteit van toen uitvallen, nu zoveel meer"
do 9 sep. - 8:14
"De zon is niet altijd even actief", zegt Werner Hamelinck van Volkssterrenwacht Urania. "Ze heeft een elfjarige cyclus en wanneer de zon heel actief is, zie je zonnevlekken, uitbarstingen of reusachtige ontploffingen." Tijdens de ontploffingen, of "CME's" (coronale massa-ejecties), worden elektrisch geladen deeltjes met fenomenale snelheden de zon uitgeslingerd. "Op zich is dat geen probleem, maar ze verstoren wel het interplanetair magnetisch veld."
Gleissbergcyclus
De elfjarige cycli zijn gekend en kunnen we perfect tot 400 jaar geleden traceren. Maar er bestaan ook langere achterliggende cycli zoals de 100-jarige Gleissbergcyclus. Nu zijn er mensen die voorspellen dat we momenteel in een zonneminimum zitten (periode van verlaagde zonne-activiteit) en verwachten een klim uit dit dal. De Gleissbergcyclus staat ervoor bekend om vaak heel krachtig naar boven te schieten. Dat zorgt dan voor een ontploffing. Mogelijk kan dit binnenkort het geval zijn.
Met een beetje geluk en goed weer kan je dan zelfs in België poollicht zien.
In het bovenstaande geval spreken we van een superstorm. Dat is niet hetzelfde als een zonnestorm. "Zonnestormen hebben we elk zonnemaximum (periode met verhoogde zonne-activiteit), dat is tof. Met een beetje geluk en goed weer kan je dan zelfs in België poollicht zien. Ieder jaar, vooral in de wintermaanden, kunnen we dat twee, drie, vier keer zien." Superstormen hebben een grotere impact en richten veel schade aan.
Zonnestorm versus superstorm
Een superstorm is zeldzamer dan een "gewone" zonnestorm en komt ongeveer één keer per eeuw voor. De laatste superstorm dateert van 1921 en zorgde voor brandende elektriciteitskabelnetwerken en spoorwegen."In die tijd was de schade beperkt tot elektriciteit, de telegraaf en de spoorwegen", zegt Hamelinck. De mogelijke schade van een superstorm nu is onheilspellender. "Worst case scenario wordt het een catastrofe met elektriciteitscentrales die uitvallen en het internet dat overal zal platliggen."
De storm zou zorgen voor een geo-elektrische schok op het aardoppervlak. Als mens kan je van deze stroom niets merken, volgens Hamelinck. Maar grote kabelnetwerken zullen deze stroom opvangen en dat geeft problemen. "Internet loopt via oceaankabels met om de zoveel kilometer versterkers. Die worden gewoon opgesmoord. Om dit te herstellen, moet je rekenen op maanden."
Wanneer komt de superstorm?
Wanneer de grote zonnestorm exact zal huishouden, dat weten we nog niet. "Het is net zoals een grote aardbeving. Denk maar aan de aardbeving in San Francisco, "the big one" (in 1906, n.v.d.r.). We kunnen niet weten wanneer het gebeurt. Dat kan dit jaar, deze maand, deze week of morgen óf het kan nog een paar honderd jaar duren", zegt Hamelinck. "Zo'n grote zonnestorm is alleszins wel realistisch."
Bron: vrtnws.be en 'De Wereld Vandaag'
