Antwerpse onderzoekers kunnen voorspellen wie leverkanker krijgt

Leverkanker is de op 5 na meest voorkomende kanker in België. Wanneer we louter naar de sterftecijfers kijken, staat leverkanker zelfs in de top 3. “We kunnen de patiënt zelden helemaal genezen”, zegt professor Thomas Vanwolleghem (UZA/UAntwerpen). “Als de tumor erg vroeg ontdekt wordt, is een transplantatie of het verwijderen van een stuk van de lever nodig. Maar heel vaak wordt de kanker helaas pas in een gevorderd stadium ontdekt. Dan kan chemotherapie het leven van de patiënt soms met maanden, maar niet met jaren verlengen.”

Hepatitis: wie besmet is, voelt dat niet

Van alle mensen met leverkanker is meer dan de helft besmet met het hepatitis B- of C-virus. Hepatitis is een leverontsteking. Mensen met een leverontsteking hebben tot 100 maal meer kans om leverkanker te ontwikkelen. Maar wie besmet is met dat virus, voelt dat vaak niet en er zijn ook geen uiterlijke kenmerken. Dikwijls leidt die infectie wel tot bindweefselvorming in de lever (fibrose) en dat is dikwijls een voorloper van leverkanker.

Mensen met een virale hepatitisinfectie moeten geregeld op controle, soms tot twee keer per jaar. Via beeldvorming en bloedonderzoek wordt nagegaan of de patiënt leverkanker aan het ontwikkelen is. Die controles zijn erg duur en bovendien bieden ze geen 100 procent garantie op het tijdig ontdekken van kanker.

Intensief onderzoek van wetenschappers aan de UA en het UZA, met steun van de Stichting Tegen Kanker en in samenwerking met artsen uit Antwerpen, Limburg en Rotterdam, zal daar op termijn verandering in brengen.

Opsporing met artificiële intelligentie

“We analyseerden de leverbiopsieën van patiënten met een hepatitisbesmetting”, legt onderzoeker Stijn Van Hees (UAntwerpen/UZA) uit. Een biopsie is een stukje weefsel dat weggenomen wordt om te onderzoeken. “Op het moment dat de biopsieën genomen werden, hadden die mensen nog geen leverkanker. We gingen na welke patiënten later leverkanker ontwikkelden.” De biopsieën van de mensen die leverkanker kregen, werden vergeleken met de biopsieën van de mensen die geen kanker kregen. In de studie zat er gemiddeld 8,3 jaar tussen het nemen van de biopsieën en het moment dat de kanker vastgesteld werd.  Zowel van de mensen die kanker ontwikkelden als van de mensen die geen kanker ontwikkelden, werden ook de genen bestudeerd.

Daarna lieten de onderzoekers de verbanden tussen al die data berekenen in computerprogramma’s. Ze kwamen tot de conclusie dat er meer dan 500 genen zijn die verschillend evolueren bij mensen die leverkanker ontwikkelen. Van Hees: “Daar zitten ook oncogenen tussen. Dat zijn genen waarvan we weten dat ze een rol spelen in de ontwikkeling van kanker. Ook vonden we signalen dat verschillende biologische kankerprocessen reeds aanwezig waren bij patiënten die later leverkanker ontwikkelden.”

Leverkanker voorspellen en kankercellen "platleggen"

“Deze resultaten zijn veelbelovend,” aldus Van Hees. “Ons onderzoek opent niet enkel mogelijkheden om leverkanker te gaan voorspellen, maar legt ook genen bloot die belangrijk zijn in de ontwikkeling van leverkanker.  Verder onderzoek kan daarom leiden tot een technologie waarbij we deze genen kunnen platleggen, waardoor de ziekte zich niet kan ontwikkelen.”

“Het doel is om op basis van die nieuwe inzichten een klinische test te ontwikkelen die een onderscheid kan maken tussen patiënten die geen risico lopen op leverkanker en patiënten die wel leverkanker zullen ontwikkelen, zodat zij intensiever opgevolgd kunnen worden en we sneller kunnen ingrijpen.”

Bron: vrtnws.be en 'De Ochtend'

Lees ook