De Ochtend
"Dankjewel, Radio Klara"
zo 2 aug. - 7:03
Over enkele dagen is het een jaar geleden dat de Afro-Amerikaanse schrijfster en mijn grote heldin Toni Morrison kwam te overlijden. Ik las toen, op een podium aan Theater aan Zee, een stukje voor uit een speech van de Nobelprijswinnares. Een jaar later citeer ik dezelfde woorden voor Black Words Matter, een radioreeks van Klara:
It’s important, therefore, to know the function, the very serious function of racism, which is distraction. It keeps you from doing your work. It keeps you explaining over and over again, your reason for being.
Morrison raakt hiermee aan een punt dat nog te vaak over het hoofd wordt gezien: de afleiding, het verlies aan tijd en energie, die racisme veroorzaakt. Het gaat hier niet eens over de mentale en materiële schade van het ondergaan van racisme, maar over het loutere aankaarten van racisme, het voortdurende uitleggen of verwacht worden om uit te leggen, het opboksen tegen allerlei vooroordelen, het trachten te ontkrachten van racistische onwaarheden. Recent voorbeeld: neen, de uit de pan swingende corona-cijfers zijn niet te wijten aan op zonnebloempitten knabbelende jongemannen op pleintjes.
Die voortdurende ‘neens’ zijn zo uitputtend, terwijl wij ook gewoon met onze levens bezig willen zijn, onze dromen, liefdes, plannen, wensen, ambities. Door de gebeurtenissen rond Black Lives Matter kon ik me nauwelijks concentreren op de voorbereiding van mijn eigen doctoraatsverdediging. Mijn aandacht werd zelfs zodanig opgeëist dat ik niet in de gaten kreeg hoe het vijgenboompje op mijn terras al geruime tijd tekenen van verdorring vertoonde. Tot op een dag al zijn bladeren op de grond lagen.
De radiomakers van Klara beseften dat het niet om hun realiteit gaat, maar ze deden hun best om te luisteren en te begrijpen. Dat merkte ik tijdens ons gesprek al, maar nog meer toen een week later bij me werd aangebeld.
Een postbode stond voor de deur. Ik nam een kleine kartonnen doos aan en probeerde me te herinneren om welke bestelling het ging, terwijl ik me voor een zoveelste maal voornam mijn online shopping gedrag onder controle te krijgen. Maar bij het openen van het pakje werd ik aangenaam verrast: geen geurkaarsen van Dille & Kamille, of nieuwe kussenslopen van H&M home, wel: een piepkleine vijgenboom.
Helden: mensen die de wonden van anderen trachten te verzachten, ook als ze zich daar niet in kunnen verplaatsen.
Dankjewel, Radio Klara
Groetjes,
Yousra
P.S. het vijgenboompje doet het niet zo goed, misschien heb ik gewoon geen groene vingers.