De Vraag der Vragen

De vraag is al vaak aan onze keukentafel ter sprake gekomen en altijd weer kiezen wetenschappers voor het meest veilige antwoord: “Ze spelen allebei een rol.” De waarheid ligt ergens in het midden, maar waar dat dan juist is, niemand die het weet. Van zodra je begint door te vragen valt het gesprek stil.

Nu heeft Siddhartha Mukherjee daar een boek over geschreven. Mukherjee is de Amerikaanse oncoloog die in 2010 wereldberoemd werd met ‘De Keizer aller ziektes. Een biografie van kanker.’ Zijn nieuwe boek heet ‘The Gene. An Intimate History’. Het verschijnt na de zomer pas in het Nederlands, maar er staat nu al één woord in dat niet meer vertaald hoeft te worden: ‘Hongerwinter’.

Dat is een opmerkelijk verhaal. Aan het eind van WOII heeft Nederland nog een winter lang een gruwelijke hongersnood gekend. De zogenaamde Hongerwinter. De kinderen van vrouwen die toen zwanger waren en die die winter hebben overleefd, bleken daar op latere leeftijd nog lichamelijke gevolgen van te dragen, zoals een verhoogde kans op overgewicht of hartproblemen.

Dat is op zich niet zo verwonderlijk, dat ondervoeding tijdens de zwangerschap niet gezond is voor de ontwikkeling van een kind. Maar bij de kinderen van die kinderen, de kleinkinderen dus, bleek dat ook nog het geval te zijn. Ook die sukkelen vandaag nog vaker met hun gezondheid omdat hun grootmoeder tijdens die beruchte winter ondervoed is geweest. Omgevingsfactoren die erfelijk blijken te zijn. Hoe kan dat?

Daar willen we het dus over hebben. Met Hetty Helsmoortel, als moleculair bioloog verbonden aan de UGent.