"De vraag is niet of het legaal is, de vraag is of het menselijk is"

Bij Albert Heijn kun je kleine moestuintjes kopen. Die worden over het hele land verdeeld vanuit Nederlandse distributiecentra waar geen Nederlanders, maar flexmigranten werken. Ze komen veelal uit Polen en werken als uitzendkrachten. Ze krijgen geen goede contracten, laat staan goede loonsvoorwaarden. Onderzoeksjournaliste Sylvana van den Braak van het Nederlandse onderzoeksplatform Investico kon hen spreken.

“De term flexmigranten zegt al heel veel”, zegt de journaliste aan tafel bij Interne Keuken. “Het zijn uitzendkracht die ontzettend flexibel moeten zijn. Nederlanders krijg je niet in zo’n distributiecentra. Polen die graag willen werken en snel geld willen verdienen, zijn veel meer bereid om onder zo’n omstandigheden aan de slag te gaan.”

Stand-by

‘Onder zo’n omstandigheden’ vraagt wel zeer veel flexibiliteit van de Poolse uitzendkrachten. “Met de kerstdagen bijvoorbeeld zagen we dat Albert Heijn veel mensen in dienst nam. Een aantal van die mensen werden ingeroosterd, een aantal andere op stand-by gezet", zegt van den Braak.

“Op het moment dat je stand-by gezet wordt, kun je gesms’t worden zodra er extra werkkrachten nodig zijn. Je begint aan de dag zonder te weten of je moet gaan werken, dus. En als uitzendkracht word je niet betaald om te wachten.”

Je begint aan de dag zonder te weten of je moet gaan werken

“Albert Heijn weerlegde deze aantijgingen door te zeggen dat ze wel betalen bij een bepaalde stand-bydienst waarbij uitzendkrachten drie uur op kantoor moeten wachten. Maar, zo bleek uit ons onderzoek, in de praktijk komt dat bijna niet voor.”

Container

“De flexmigranten krijgen geen kost en inwoon. Vaak worden hun huisvesting geregeld door het uitzendbureau zelf. Dat komt niet altijd voor, maar toch vaak. Voor de uitzendkrachten is het namelijk heel lastig om zoiets zelf te regelen. Je weet niet wat je inkomsten zijn, hoe vaak je kunt werken. De contracten verschillen per uitzendkantoor, maar vaak gaat het om korte contracten van drie tot zes maanden. Ga daar maar eens mee naar een huisbaas.”

Voor de uitzendkrachten is het heel lastig om zelf huisvesting te regelen

“De flexmigranten wonen vaak in containerwoningen. Die staan op campings, als een soort vakantiehuisje. Op een beperkte oppervlakte wonen ze daar met vijf medewerkers samen, twee per kamer, mannen en vrouwen doorheen.”

“Daar betalen ze dan 340 euro per persoon per maand voor. Dat tarief ligt veel hoger dan studentenwoningen. En die studenten hebben dan nog een kot voor zich alleen, dat hebben de flexmigranten niet.”

Prima

“De flexmigranten geven aan dat ze het werk op zich niet zo erg vinden, maar het tempo wel. ‘Prima werk’, zeggen ze vaak. Ze willen graag werken, ze willen geld verdienen. Maar of dat prima is? Het ligt aan de manier waarop je behandeld wordt. Je wilt ook wel horen dat je iets goed hebt gedaan, niet steeds het constante geschreeuw dat het niet goed is.”

Sommige werknemers worden zo geïntimideerd dat ze niet naar toilet durven te gaan

“Het tempo ligt zo hoog omdat het systeem computergestuurd is. De supervisors weten dus exact hoeveel pakjes de uitzendkrachten per uur hebben verzet. Als ze niet genoeg werk leveren, worden ze geïntimideerd. Dat gaat zo ver dat ze niet meer naar het toilet durven te gaan of geen pauze meer durven te nemen.”

“Ik heb mensen gesproken die er op een gegeven moment niet meer tegen konden. Die hadden depressieklachten, ze hadden het echt moeilijk. Maar wie ziek is, moet vaak ontslag nemen, of wordt gedwongen om toch terug te gaan werken. Het hele systeem is erop gericht dat er zo min mogelijk geld verloren wordt.”

Menselijk

“De uitzendbureaus weten waar ze mee bezig zijn en hoe ver ze daarin kunnen gaan. Maar de vraag is niet of het legaal is, de vraag is of het menselijk is. Het feit dat Nederlanders niet onder die omstandigheden willen werken daar, zou al een alarmbel moeten zijn.”

“Veel critici zeggen dat de flexmigranten het in Polen toch veel slechter hebben. Maar dat is een kromme gedachte. We hebben in Nederland afspraken gemaakt over hoe we willen werken. We zijn toch allemaal mensen?”