"Een klein beetje ongelukkig kunnen zijn, dat is de kunst van het leven"

Melancholie

"Als je melancholie wetenschappelijk benadert, dan is dat een diepe depressie", zegt Dirk De Wachter. "Maar tegelijk kan melancholie iets romantisch hebben. Het is de pijn aan het hart die inspirerend is voor de grote kunsten", aldus de psychiater.

"Van de romantische definitie hou ik erg veel, maar als psychiater/wetenschapper stel ik vast dat melancholie - depressie- iets héél ernstig is. Dan zit het vast in de mens en heb je medicatie nodig. Bij heel ernstige melancholie moeten we zelfs verder gaan, naar elektro-shocktherapie. Dan praten we over mensen met een heel zware depressie, vaak gepaard met zelfmoordneigingen."

Het leven is moeilijk

"In de romantische zin van het woord, ben ik zonder twijfel melancholisch. Ik sta graag al eens te staren door het raam, denkend 'het leven is moeilijk'. Dat is niet negatief bedoeld, het betreft een zekere authenticiteit. Bij mensen die altijd vrolijk zijn, heb ik het gevoel dat ze niet weten waar het om draait.

Dat is ook zeer vermoeiend: altijd grappend, grollend. Zo onecht. Het leven is nu eenmaal lastig. Laten we die lastigheid ook durven te beleven en zien. Het leven is onrechtvaardig en dat is niet serieus, maar je mag daar natuurlijk niet blijven in vastzitten. Je moet daar iets proberen aan te doen.

Hoe je dat doet? Laat het gebeuren. Loop er niet van weg. Als je wegloopt van je probemen dan zal het zich onderhuids opstapelen en wordt het een probleem. Probeer het te sublimeren. Maak van het negatieve iets positiefs. Zoek het in iets moois, in de kunsten of in de literatuur. 

Zwarte gal

Melancholie komt uit het oude Griekenland en betekent letterlijk: 'zwarte gal'. De theorie van de oude Grieken was dat de lichaamsappen het leven bepaalden en dat zwarte gal de mensen zeer triest en weemoedig maakten. Complete nonsens, natuurlijk. Maar die theorie heeft stand gehouden tot ver in de Renaissance. Het woord depressie stamt uit de 19e eeuw, omdat men toen dacht dat depressie te maken had met bloedsomloopproblemen. Ook nonsens, maar iets minder absurd dan de Griekse theorie. Nu spreken we van 'depression with melancholic features'.

Beluister het volledige interview met Dirk De Wachter: