Een partij van amper 13 seconden en beschuldigingen over valsspelen via seksspeeltje: schaakwereld in rep en roer, wat is er aan de hand?

4september 2022. Op een groot schaaktoernooi in het Amerikaanse Saint-Louis moet de Noor Magnus Carlsen, wereldkampioen schaken sinds 2013, het opnemen tegen de 19-jarige Amerikaan Hans Niemann. Niemann heeft een veel lagere ranking en dus twijfelt niemand, ook Carlsen zelf niet, dat de overwinning probleemloos naar Carlsen gaat. Maar het tegendeel blijkt.

Tot ieders verbazing is het Niemann die wint. Carlsen trekt zich terug uit het toernooi. Hij maakt zijn beslissing bekend op Twitter en voegt enkel nog een video toe waarin de Portugese voetbaltrainer José Mourinho zijn bekende zin zegt: "Ik verkies niet te spreken. Want als ik spreek, kom ik in diepe problemen."

Eergisteren, 19 september, kwamen de twee schakers opnieuw tegen elkaar uit in een online schaakwedstrijd. Na één zet, 13 seconden in de wedstrijd, sluit Carlsen plots zijn webcam af en verbreekt de internetverbinding zonder verder een verklaring te geven. Opnieuw staat de schaakwereld op z'n kop.

Lees verder onder de video, met de partij van 13 seconden

Waarom zo veel ophef?

Iedereen die iets te maken heeft met schaken, volgt de rel van nabij op. Maar de schaakwereld reageert verdeeld. "Veel topschakers gaan ervan uit dat er iets niet klopt met Hans Niemann", zegt Geert Bailleul, voorzitter van de Koninklijke Belgische Schaakbond. 

"Niemann is op enkele jaren tijd van een middelmatig niveau gegroeid tot topgrootmeester. Op zo'n korte tijd dat niveau halen, is quasi onmogelijk. Niemann is in het verleden ook twee keer betrapt op valsspelen tijdens online schaakwedstrijden. Eens je die stempel krijgt, raak je er bijna nooit meer vanaf", zegt Bailleul.

"En dan die eerste wedstrijd: Carlsen speelde met wit (hij mocht dus de eerste zet doen, red.), iets wat hij perfect beheerst. In 53 partijen heeft hij nooit verloren. Dat Niemann hem net op dat moment kan verslaan, doet de twijfel nog meer toenemen. Er zijn geen bewijzen van valsspelen, maar er zijn sterke vermoedens."

Langs de andere kant klinkt er ook kritiek op Magnus Carlsen. "Carlsen laat duidelijk zijn afkeer voelen tegen Niemann. Dat hij in de laatste wedstrijd zomaar opgeeft, is een duidelijk signaal", zegt Bailleul. "Carlsen is intussen miljonair, dus zijn opgave zal hem niet armer maken. Hij doet dat duidelijk uit principe."

"Zonder het echt te benoemen en zonder bewijzen te hebben, beschuldigt hij Niemann van valsspelen. Daar zou hij toch echt wat voorzichtiger mee moeten zijn. Ik ben ervan overtuigd dat áls Niemann vals zou spelen, dat hij dan vroeg of laat tegen de lamp loopt. Tot zolang verdient hij het voordeel van de twijfel."

Topschaakster Astrid Barbier: "De manier waarop Carlsen reageert, vind ik niet oké"

Er komt ook kritiek omdat Carlsen nog geen publieke verklaring heeft gegeven, maar enkel suggestieve tweets stuurt. "Ik ben het niet eens met de manier waarop hij reageert", zegt de Belgische topschaakster Astrid Barbier.

"Ofwel heb je geen bewijzen en dan schaad je onterecht iemands carrière. Carlsen was altijd een goed uithangbord voor het schaken, maar door zo te reageren, schaadt hij ook het imago van het schaken."

Valsspelen via seksspeeltje?

Net zoals in elke sport wordt er ook bij het schaken valsgespeeld. Niemann werd zelf al twee keer betrapt. "Online is dat inderdaad moeilijk controleerbaar en gebeurt het wel eens", zegt Bailleul. "Je kan vrij gemakkelijk een computer de berekeningen laten maken. Tijdens grote internationale toernooien is valsspelen al een pak moeilijker. Elektronische apparaten zijn verboden en dat wordt grondig gecontroleerd."

"Maar de schaakborden zijn tegenwoordig elektronisch zodat iedereen elke zet via live stream kan volgen. Iemand buiten de speelzaal zou zo de wedstrijd kunnen volgen en de volgende zet laten berekenen door de computer. Die zou dan de informatie ongemerkt tot bij de speler kunnen brengen."

"Het gerucht dat nu de ronde doet, is dat die informatie naar Niemann werd gestuurd via een anaal seksspeeltje. Maar er is dus geen enkel bewijs voor. In elk geval heeft de organisatie kort nadien beslist om uit voorzorg de livestream met 15 minuten te vertragen."

Na het eerste incident reageerde Hans Niemann emotioneel op de beschuldigingen. Hij zegt nog nooit te hebben valsgespeeld bij een fysiek toernooi. Hij wil naar eigen zeggen alles doen om aan te tonen dat hij geen bedrieger is: "Als ze dat willen, ga ik helemaal naakt zodat ze mij kunnen controleren. Of ze mogen mij in een geluiddichte kamer zetten, waar geen technologie mogelijk is. Wat jullie maar willen."

Bron: vrtnws.be en 'De Wereld Vandaag'