Elk jaar meer dan 1.000 'duivelsuitdrijvingen' in Abdij van Averbode: "We kunnen de vraag amper bijhouden"

Een 'duivelsuitdrijving' of exorcisme lijkt vooral iets van het verleden. Toch gebeurt het ook vandaag nog. "Ik doe 3 duiveluitdrijvingen per week en er gaat geen dag voorbij zonder nieuwe aanvragen", getuigt Geert, een officiële exorcist. Geert is een schuilnaam, maar zijn naam is bekend bij de redactie.

Het vraagt veel van hem, naast zijn pastoraal werk "om naar die mensen hun verhaal te luisteren en hen proberen te bevrijden". Geert is naar eigen zeggen geen uitzondering. "Ik hoor vaak dat ze ook in andere parochies de vraag bijna niet kunnen bijhouden."

Niet zoals in de bekende film

Waar komt het dan vandaan? "Exorcisme bestaat al heel lang", zegt historicus Kristof Smeyers (KU Leuven). Met zijn onderzoek ‘Duivels ongenoegen’ probeert hij de geschiedenis van duivelsuitdrijvingen in Vlaanderen in kaart te brengen. 

"Op een bepaald moment voelde de kerk aan dat er een nood was om die praktijken, die al eeuwenlang bestonden, op te nemen", legt Smeyers uit. "In de 17e eeuw is die rite dan puntje per puntje uitgeschreven. Daar is tot op de dag van vandaag nog niet veel aan veranderd."

Geert heeft zichzelf ingewerkt in het vak aan de hand van die werken. "Er zijn ook cursussen exorcisme in Rome en ik zou die graag ooit nog eens volgen. Een duiveluitdrijving is eigenlijk niet zo spectaculair, in tegenstelling tot hoe die soms worden voorgesteld in films zoals ‘The exorcist’."

Als het niet verloopt zoals in de bekende horrorfilm, hoe gaat het dan wel? "Het begint met een verkennend gesprek", legt Geert uit. "De persoon doet vrij, en in volle vertrouwen, zijn verhaal. Daarna volgt een lang gebed om hem te bevrijden. Er gebeurt eigenlijk niets fysieks."

"De essentie van een duivelsuitdrijving is in dialoog gaan met het kwade", voegt historicus Kristof Smeyers er nog aan toe. "De handboeken raden voorzichtigheid aan, want de duivel is de vader des leugens. Alles wat hij dus zegt, kan (bewust) fout zijn."

Wie kiest voor een duivelsuitdrijving?

Wie kiest precies voor een duivelsuitdrijving? Volgens Smeyers zijn de symptomen van de personen die bezeten zijn, niet eenduidig. "Die veranderen heel erg door de eeuwen heen", legt hij uit.

In de 19e en 20e eeuw bijvoorbeeld komen voornamelijk 'lichamelijke symptomen' voor. "In het algemeen gaan er alarmbellen af als iemand afwijkend gedrag vertoont", zegt hij. "Ook ‘ongelukjes’ die geen verklaring lijken te hebben, kunnen vermoedens van de duivel opwekken."

De historicus ziet wel een duidelijk onderscheid tussen wie zelf overtuigd is 'dat de duivel in hen huist' en mensen waarvan de omgeving daarvan overtuigd is. "Daarbij valt één specifiek kenmerk op: de disproportionele aanwezigheid van vrouwen die bezeten zouden zijn door de duivel of demonen. Er is een dominante theorie dat vrouwen vatbaarder zijn voor zondigheid en het kwaad."

Geert ziet een patroon in de mensen die bij hem komen aankloppen. "Het zijn mensen die vastzitten en niet meer vooruit kunnen in hun leven en die dat wijten aan de aanwezigheid van een bovenmenselijke kracht", legt hij uit. "We leven in onzekere tijden. Mensen hebben minder houvast en kunnen dingen moeilijker een plaats geven."

Of exorcisme die mensen echt bevrijding kan bieden? "Het werkt niet automatisch, maar ongeveer de helft van de mensen geven toch aan zich beter te voelen en terug vooruit te kunnen."

*Geert is een schuilnaam, maar zijn naam is bekend bij de redactie.

Bron: vrtnws.be en 'De wereld van Sofie'