Dubbelbloed
"Er was in Kiev maar één platenwinkel die westerse muziek mocht verkopen"
zo 8 jul. - 7:58
Alona Lyubayeva gelooft niet dat een eenvoudige identiteit bestaat. “Er zijn niet zoveel mensen die kunnen zeggen dat zelfs hun grootouders altijd op dezelfde plek zijn geweest of dezelfde taal hebben gesproken.”
Vandaag is België haar thuisbasis, maar ze groeide op onder het communistisch regime in Oekraïne en ervoer het leven onder een totalitair regime. “Klassieke muziek was heel belangrijk. Je moest geen liefhebber voor zijn want cultuur was heel toegankelijk. Ik kende bijna niemand die niet naar het ballet was geweest.”
Gescheurde jeans
Maar westerse muziek was moeilijker te vinden. Toch was ze een typische tiener en rebel die naar Nirvana luisterde en gescheurde jeansbroeken droeg. “Ik knipte de gaten zelf, scheurde het door zodat het goed rafelde en waste ze nog enkele keren in de wasmachine."
In België zou ze zo niet zijn opgevallen, "maar ik was anders dan de gemiddelde Oekraïense jongere en droeg T-shirts met westerse opschriften. We woonden aan een appartementsgebouw waar altijd oudere vrouwen op bankjes zaten die je dan bekeken. Op een dag stelden ze mijn moeder voor om geld in te zamelen voor me.”
Censuur
Ze zocht regelmatig de enige platenwinkel in Kiev op die westerse muziek mocht verkopen. “Ik moest drie keer van vervoer veranderen om er te geraken, maar ik kocht er platen met mijn spaargeld.”
De allereerste plaat kocht ze toen ze negen was en was er één van Duke Ellington en Louis Armstrong:
Maar ook toen haar grootmoeder een tijdje bij haar inwoonde, merkte ze hoe beknopt de vrijheid was. “Ze was diepgelovig, onder een christelijke sekte. Dat werd niet geduld. Net als andere oudere vrouwen zat ze buiten, maar dan las ze in de Bijbel, wat niet mocht. We kregen veel opmerkingen uit de omgeving en zelfs bezoek van de politie. Ik was toen amper vijf jaar oud, maar ervoer dat als zware beperking omdat mijn grootmoeder niet mocht zijn wie ze was.”
Dat mijn grootmoeder de Bijbel niet mocht lezen, ervoer ik als zware beperking omdat ze niet mocht zijn wie ze was
Later werden Alona en haar moeder een tijd gevolgd dor de KGB. “We woonden op het gelijkvloers en zagen iedere dag een auto voor het raam. Je ziet die auto ook achter je rijden op weg naar school en voelt overal aanwezigheid.”
Val van de muur
Op 9 november 1989 veranderde de wereld voor Alona. “Ik zag het gebeuren op tv en zat de hele dag en nacht te kijken. Ik kon het niet geloven. Ieder jaar, als ik op 9 november berichten hoor over die dag, moet ik huilen. Het zat toen zo diep, want als tiener voel je die onvrijheid nog harder.”
Het zat zo diep, want als tiener voel je die onvrijheid nog harder
Toch was dat moment in 1989 niet zo onverwacht. Al na Tsjernobyl was verandering op til. “Je kon al naar illegale muziek gaan luisteren en was minder bang. Je deed de juiste kleding aan, ging naar de juiste straten en gaf het juiste paswoord aan de juiste deur. Zo kon je toch naar Pink Floyd luisteren.”
“Het is niet toevallig dat het Moscow Music Peace Festival al in augustus 1989 plaatsvond. Hoewel het not done was om als zestienjarige van Kiev naar Moskou te gaan, hadden we tickets bemachtigd en wisten dat we daar absoluut moesten zijn. Het was de eerste keer dat we westerse muzikanten zagen en de eerste keer een staand concert!”
Take me to the magic of the moment
On a glory night
Where the children of tomorrow dream away
In the wind of change
‘Wind of Change’ van Scorpions geeft de sfeer helemaal weer van die periode, zegt Alona. “Ik was zo’n kind van morgen en voelde dat ik kans had op een andere toekomst."
