Europa en zijn vluchtelingen

Die realiteit beschrijft Linda Polman in "Niemand wil ze hebben". Een titel die in vier woorden het ganse boek samenvat. Hoe worden de Rechten van de Mens en de Conventie van Geneve toegepast? Antwoord: Iets met hete aardappel en doorspelen.

Linda Polman heeft twee dingen gedaan. Ze is naar onheilsplekken gereisd op diverse continenten waar vluchtelingen aanspoelen of bijeengepakt zitten in afwachting van wat komen gaat. En ze heeft archieven en bibliotheken bezocht. Ze las de notullen na van vergaderingen en conferenties waar lang geleden werd besproken hoe vluchtelingenstromen gemanaged kunnen worden.

Verslagen bijvoorbeeld uit 1938. In Evian, aan het meer van Genève, vindt de eerste internationale, multilaterale top plaats over vluchtelingen. Het probleem toen: Joodse migranten uit Nazi-Duitsland en Oostenrijk. De wereld zou in Evian de stem van de democratie het boze gebrul van het fascime laten overstemmen, schreven de kranten. Na negen dagen vergaderen bleek dat geen* van de tweeëndertig deelnemende landen van zichzelf vond dat het Joodse vluchtelingen kon opvangen. 

De argumenten van toen klinken uiterst modern: de vluchtelingen leveren gevaar op voor de nationale veiligheid en de nationale cohesie, er verschuilen zich criminelen en onruststokers onder de vluchtelingen, de Joden hebben normen en waarden die niet stroken met de onze en zullen onze banen afpakken, er is al te weinig geld om de eigen armlastigen te verzorgen, en het aanzuigeffect dreigt...

Het enige wat de vluchtelingentop van Evian opleverde was hoon van Nazi-Duitsland: al die landen die kritiek hadden op de Jodenvervolging zijn zijn niet bereid die Joden te redden. Kuchen sie mal: niemand wil ze hebben.

Niemand wil ze hebben is de rode draad doorheen de geschiedenis van Europa en zijn vluchtelingen. Linda Polman schrijft een bitter verhaal waarin vluchtelingen niet meer zijn dan cijfers die gemanaged moeten worden. Migratie stoppen is de enige doelstelling. Dat we daarvoor moeten samenwerken met mensenrechtenschenders, genocidaire dictators of plutocraten blijkt geen bezwaar. En die Verdragen en Conventies zijn niet meer dan vodjes papier.

Zaterdag, Interne Keuken. Voor vrolijkheid verwijzen wij u graag door naar de andere VRT-radiozenders.

*Typisch geval van journalistieke overdrijving. Eén land wou wel Joodse vluchtelingen opnemen. De Dominicaanse Republiek, in ruil voor veel geld en omdat dictator Trujillo na een massamoord op 20.000 Haïtiaanse gastarbeiders zijn reputatie een beetje wou opschonen.