Het echte Auschwitz

Net voor het buitengaan passeer je een reeks kleurige foto’s. Allemaal selfies van toeristen posserend bij die ene poort met het iconische opschrift ‘Arbeit macht frei’. Nog net geen ijsje in de hand.

Auschwitz is een van de grootste toeristische attracties van Polen. Elk jaar bezoeken bijna twee miljoen mensen het voormalige vernietigingskamp. Het is te zeggen: ze bezoeken een deel van het voormalige kamp. Want vandaag lijkt het alsof die lugubere houten barakken ergens aan de rand van de stad liggen, maar in werkelijkheid maakte de hele stad deel uit van het kamp.

Auschwitz was één groot industrieel complex dat draaide op slavenarbeid. Als je goed rondkijkt zie je overal in Oświęcim (zo heet de stad in het Pools) verdwaalde betonnen palen, restanten van prikkeldraadomheining. De Nederlandse kunstenaar Hans Citroen is al jarenlang bezig met die allemaal in kaart te brengen. 

Op een van zijn dwaaltochten ontmoette hij in de ruïnes van een oude staalfabriek toevallig Christophe Busch, tot voor kort directeur van kazerne Dossin. Samen hebben ze de tentoonstelling Auschwitz.camp gemaakt. Je leert er dingen die je nog niet wist. En misschien ook niet wil weten.

Als er vandaag in de stad een gebouw gesloopt wordt duiken er nog altijd mensen op die in het puin komen graven in de hoop van iets kostbaars te vinden. De asse van de lijkverbrandingen werd gebruikt voor funderingen of om wegen aan te leggen.

Behalve gaskamers en crematoria waren er ook hotels, cafés en restaurants. Er werd gedronken, gezongen en gedanst. Vaak op plaatsen waar dat vandaag nog altijd kan.

Die combinatie van gruwel en alledaagse banaliteit is amper te vatten. En ze is van alle tijden. Kijk maar naar die selfies.

Op 8 december is er een Publieksdag. Dan kan je de tentoonstelling en het museum gratis bezoeken. Inschrijven kan via de site.