"Het is nooit te laat om in actie te schieten": bijna helft gevallen van dementie vermijdbaar of uitstelbaar

Gehoorverlies, roken en te weinig beweging. Het zijn enkele factoren die je kans op dementie verhogen. En zo waren er al 12 risicofactoren bekend. Die werden beschreven in een rapport uit 2020.

Een nieuw onderzoek van dementie-experts, dat verschenen is in het medisch vakblad The Lancet, bevestigt het eerdere rapport én voegt nog 2 risicofactoren toe aan de lijst: te hoge LDL-cholesterolwaarden en gezichtsverlies.

"Die 2 toegevoegde risicofactoren worden geassocieerd met 9 procent van alle gevallen van dementie", zegt Jurn Verschraegen, directeur van het Vlaamse Expertisecentrum Dementie. "Dat maakt dat alle 14 risicofactoren samen verantwoordelijk zijn voor zo'n 45 procent van de diagnoses."

Dat betekent dus dat bijna de helft van alle gevallen van dementie vermijdbaar, of op z'n minst uitstelbaar, is. "Je mag absoluut niet met een beschuldigende vinger wijzen naar mensen die dementie hebben", benadrukt Verschraegen. "Iedereen kan sowieso de pech hebben om de ziekte te ontwikkelen."

"Het is ook niet de bedoeling dat je erdoor geobsedeerd geraakt. Het is wel belangrijk dat je je bewust bent van wat je doet en wat de invloed daarvan is. Het onderzoek onderstreept echt de waarde van preventie."

Wat kan je doen?

We kunnen meer doen dan we denken om het risico op dementie te verkleinen. "Er zijn enkele voor de hand liggende dingen die je kan doen. We hebben, samen met de Vlaamse overheid, een campagne gelanceerd - '2 voor de prijs van 1' - waarbij we preventieve tips delen."

"Controleer je cholesterolwaarden. Draag een helm bij het fietsen om eventuele hersenschade te voorkomen. Het is ook heel belangrijk om te bewegen. Het is ook al aangetoond dat wandelen een positieve invloed heeft, zelfs wanneer je al dementie hebt ontwikkeld."

"Laat je gezichts- of gehoorverlies behandelen. Zo'n gehoorprobleem lijkt misschien wel banaal, maar kan mensen afsluiten van hun sociale omgeving. Terwijl het belangrijk is om juist sociale contacten te onderhouden om je hersenen actief te houden."

"Andere dingen zijn dan weer moeilijker, maar kan je wel nog altijd zelf doen. Zoek hulp om te stoppen met roken of om obesitas aan te pakken, bijvoorbeeld. Laat je hersenen werken. Probeer hulp te zoeken bij een depressie. Ook zo verklein je de kans dat je je sociaal isoleert."

"Alles wat goed is voor het hart, is ook goed voor het brein. Het belang van een gezonde levensstijl wordt nog eens fel bevestigd in dit rapport."

Tegelijkertijd zijn er risicofactoren die je niet zelf in de hand hebt, zoals de (vuile) lucht die je inademt. "Ook als je op een lagere trede van de sociale ladder staat, loop je meer risico. Dat heeft enerzijds te maken met gezondheidsongelijkheid in het algemeen. Anderzijds hebben mensen in bepaalde groepen minder toegang tot een gezonde levensstijl en een hogere kans op depressie, waardoor de kans op sociale isolatie ook weer groeit. Dat is echt een aandachtspunt."

Het effect van levensstijlveranderingen kan heel snel duidelijk zijn. "Uit onderzoek blijkt dat stoppen met roken vrijwel meteen dat extra risico op dementie significant vermindert of zelfs helemaal uitwist."

"Er bestaat een misvatting dat het zeker na je veertigste te laat is om je gezondheid onder handen te nemen. Het tegendeel is waar. Juist dan is het cruciaal om gezondere keuzes te maken en je bewust te zijn van de impact van je levenswijze. Het is nooit te laat om actie te ondernemen."

Bron: vrtnws.be en De Ochtend