Historicus Bruno De Wever roept organisatie IJzerwake op "radicaal te breken met neofascistische vleugel"

Professor Bruno De Wever legt in 'De Ochtend' uit hoe de IJzerbedevaart en later de IJzerwake geëvolueerd is van een vredesherdenking tot een – intussen verboden - festival als Frontnacht waar muziekgroepen zouden optreden met banden met neofascistische bewegingen.

"De IJzerbedevaart was in oorsprong een herdenking van gesneuvelde Vlaamsgezinde soldaten tijdens de Eerste Wereldoorlog", zegt De Wever. Oorspronkelijk was het een bedevaart naar verschillende graven van Vlaamsgezinde frontsoldaten. Eind jaren 20 is de (eerste) IJzertoren gebouwd. "De kern van de IJzerbedevaart is zelfbestuur, godsvrede en nooit meer oorlog." Vooral die laatste zin staat volgens De Wever haaks op een evenement als Frontnacht.

"Het is niet voor het eerst dat extreemrechts zijn opwachting maakt in Diksmuide"

Toch zit er volgens de historicus ook een zekere continuïteit in. "Het is niet voor het eerst dat extreemrechts zijn opwachting maakt in Diksmuide (red. al ging Frontnacht net als de IJzerbedevaart in Ieper plaatsvinden)", aldus De Wever. De eerste keer gebeurde al in de jaren 30. "Extreemrechts organiseerde toen voor een stuk mee de IJzerbedevaart", legt hij uit. En zo werd meteen die vredesboodschap gecontesteerd. "Je kunt moeilijk staan voor "nooit meer oorlog" en tegelijk oproepen tot de strijd aan het Oostfront aan de zijde van de nazi’s."

Na de oorlog wordt die eerste IJzertoren het slachtoffer van twee aanslagen. Na de tweede aanslag blijft weinig over van de eerste toren. "Dan wordt de tweede (red. en huidige) toren gebouwd en krabbelen de IJzerbedevaarten recht", gaat De Wever voort. "In de jaren 60 en 70 zie je opnieuw extreemrechtse groepen uit Europa opduiken in de marge van de bedevaart", zegt De Wever die naar eigen zeggen in die tijd zelf zag hoe groepen skinheads en neonazi’s er onder meer neofascistische en zelfs negationistische (red. ontkennen van de Jodenvervolging door de nazi’s) brochures aan de man brachten.

"Daar zie je op de weide van de IJzerbedevaart een soort strijd ontstaan tussen twee fracties: een extreemrechtse fractie die in de jaren 80 verstrekt wordt door de opkomst van het Vlaams Blok en een meer gematigde strekking." Uiteindelijk leidt dat in de jaren 90 tot de splitsing: de gematigde IJzerbedevaart aan de IJzertoren en de extremere IJzerwake aan het graf van de gebroeders Van Raemdonck.

Lees verder onder de archieffoto

Die polarisatie blijft ook nu nog steeds aanwezig, aldus De Wever. "Tussen groepen die geweld omarmen en oorlog een fijne zaak vinden. Die vind je dan terug op dat festival. Kijk ook naar de iconografie van het festival. Het gewelddadige zit daar in", zegt de historicus. "En de andere kant heb je de fractie die sterk op de vredesboodschap focust. In de IJzertoren bijvoorbeeld is een museum over de Vlaamse beweging en daar wordt pacifisme erg naar voren geschoven."

Hij vindt het dan nu ook een gemiste kans dat de organisatie van de IJzerwake geen duidelijke afstand neemt naar aanleiding van de hetze rond Frontnacht. Het is volgens hem geen goede zaak voor de Vlaamse beweging. "Mochten de heren en dames van de IJzerwake een beetje kloten aan hun lijf hebben, dan zouden ze radicaal breken met heel die neofascistische vleugel", aldus De Wever. "Dat hadden ze al lang moeten doen. En dat heeft de IJzerbedevaart in de jaren 70 ook te weinig gedaan. We zitten nog altijd met de erfenis daarvan."

Mochten de heren en dames van de IJzerwake een beetje kloten aan hun lijf hebben, dan zouden ze radicaal breken met heel die neofascistische vleugel.

Bron: vrtnws.be en 'De Ochtend'

Lees ook