“Je kan enkel met een narcist samenleven als je je onderdanig opstelt”

Gerda was meer dan tien jaar getrouwd met een narcistische man. Aanvankelijk was ze dolgelukkig en smoorverliefd.

Voor mij was dat voor het leven. Ik zag een charmante, charismatische, innemende persoon, zeer intelligent, een enorm waardevolle gesprekspartner. Hij was iemand naar wie ik opkeek. En zo lang je in die fase zit en je energie over hebt om in zo’n relatie te steken, dan functioneert dat. Maar al gaandeweg kom je in aanraking met dingen, waarvan je denkt: dit is niet normaal.

De partner van Gerda reageerde fel op futiliteiten. Het kind dat overgaf op de bank, iets weggooien dat hij nog wou houden, het escaleerde al snel tot hevige woede-uitbarstingen, tot op het randje van het fysieke. Eens het stof was gaan liggen, was praten geen optie. “Tot in den treure heb ik hem dat proberen te vertellen, maar hij gaf altijd aan dat het hem absoluut niet interesseerde wat ik probeerde te zeggen. Je kan een narcist niet bereiken. Je ligt te bibberen in je bed van de spanning, van de ellende, van de woede, maar dat is allemaal niet bespreekbaar. Je kan alleen maar met een narcist samenleven, als je je onderdanig opstelt.”

Isolement

Hulp zoeken bij buitenstaanders was voor Gerda ook niet mogelijk, omdat haar partner buitenshuis een heel ander beeld van zichzelf ophing, maar ook omdat hij extreem achterdochtig was. “De buitenwereld denkt: perfect! Wat een partner! Dus als slachtoffer ben je compleet geïsoleerd. Als je ermee naar buiten komt in je eigen omgeving, maar ook in die van de narcist, word je niet geloofd. Hijzelf controleerde ook of ik er buitenshuis over praatte. En als hij dacht dat dat het geval was, dan kon dat weer leiden tot woede-uitbarstingen. Op die manier geraak je compleet geïsoleerd.”

Toch duurde het nog heel lang voor Gerda ervan overtuigd geraakte dat ze er beter mee kon stoppen. “Als ik begon te zeggen dat ik eruit wilde, dan voelde ik plotseling zo’n dag-en-nacht-omslag. Hij kwam op kousevoeten terug: dat gaan we nu toch niet doen? Hij was bang dat ik uit zijn greep zou ontsnappen. Toen ik over narcisme begon te lezen, bleek dat een typisch kenmerk te zijn. Ze hebben iemand nodig om te misbruiken, ik vind er geen ander woord voor. Het is een misbruik van je hele psyche, je hele zijn, je hele identiteit.”

Manipulatie

De echtscheidingsprocedure is nu in volle gang en ook dat verloopt heel moeilijk. “Toen mijn besluit vast stond en ik hem dat ook vertelde, heeft dat enorm veel woede teweeggebracht. Nu ook wordt duidelijk met wat voor iemand ik te maken had. Hij staat boven de wet, hij manipuleert alles, hij verkondigt klinkklare leugens en je kan je er niet tegen verdedigen. Het is gewoon onmogelijk om een narcist tot rede te brengen.”

Hoe moeilijk Gerda het ook heeft met de hele situatie, toch vindt ze het haar plicht om erover te getuigen. “Ik heb mijn verhaal al vaak binnen mijn vier muren verteld, maar daarmee help ik niemand. Ik wil de wereld duidelijk maken dat het zeer ver gaat, dat slachtoffers van narcisme in een enorm isolement leven. En dat isolement kan alleen doorbroken worden door meer inzicht en kennis. Als ik daartoe kan bijdragen met deze getuigenis, dan heb ik toch iets bereikt, denk ik."

Lees ook:

Schrijver/perfomer Vitalski is een zelfverklaarde narcist. Hij vertelde in 'De Wereld Sofie' waarom dat ook een goede zaak kan zijn: