De Ochtend
Katholieke kerk voor het eerst in cijfers gevat: 52% gelovigen, 1,7 miljoen kaarsjes en het loon van de priester
wo 21 nov. - 6:25
Een jaarraport verzamelt cijfers en percenten, maar het was niet eenvoudig om alle informatie te vinden en te centraliseren, geeft de kerk toe. Het is een nulmeting, met vooral gegevens uit 2016; een vergelijking met vorige jaren wordt niet gemaakt. "Maar we moeten daar niet flauw over doen, er zijn veel cijfers die in dalende lijn gaan en dat stoppen we niet weg," zegt Jeroen Moens van de Bisschoppenconferentie, die de studie maakte.
Geloven is meer dan een privézaak.
"We willen laten zien dat de kerk veel meer is dan de cijfers van de sacramenten en de zondagspraktijk. We tonen het brede leven van de kerk: van bedevaarten tot onderwijs en jeugdwerk. De focus ligt op de maatschappelijke relevantie. Geloven is meer dan een loutere privézaak. Uit het rapport blijkt veel engagement ten dienste van de samenleving," zegt Jeroen Moens.
Minder dan 10% praktiserend katholiek
52,76% van de Belgische bevolking noemt zichzelf katholiek, en 9,42% praktiserend katholiek. Dat is een schatting, gebaseerd op een aantal Europese studies uit 2017. "Je zelf katholiek noemen is een subjectieve kwalificatie," licht Jeroen Moens toe, "maar iemand die zichzelf katholiek noemt, zegt dat hij af en toe naar de eucharistie gaat."
In 2016 zijn er 50.867 doopsels en 41.060 vormsels toegediend en 7.859 kerkelijke huwelijken gesloten. Op de derde zondag van oktober, een doodgewone zondag dus, zijn 286.393 mensen geteld die een eucharistie bijwoonden. 1.240 Belgen lieten zich in 2016 uitschrijven uit het doopregister.
20% priesters van buitenlandse komaf
De kerk telt 2.774 diocesane priesters (in een parochie, als aalmoezenier of in het onderwijs) en 2.205 priesters-religieuzen. Gegevens over hun leeftijd ontbreken in het rapport, maar het is bekend dat ze oud zijn. 212 mannen volgden in 2016 een priesteropleiding. Daarnaast zijn er 601 permanente diakens actief: gewijde mannen, soms gehuwd, die kunnen voorgaan in de eredienst.
2.274 mensen zijn “bedienaar van de eredienst”: priesters, diakens en gevormde leken die een salaris krijgen van de federale overheid. Opvallend: 80% is Belg, 20% heeft een andere nationaliteit.
In 2016 telden de kloosters in België 10.262 religieuzen, 71,7% vrouwen en 28,3% mannen. 6 op de 10 wonen in Vlaanderen. In alle bisdommen vergrijst het religieuze leven sterk. Bijvoorbeeld in Vlaams-Brabant en Mechelen: daar is maar liefst 79% van de religieuzen ouder dan 75 jaar.
In zieken- en bejaardentehuizen zijn 498 pastores actief, dat kunnen priesters, diakens en leken zijn. 15% van hen is een vrouw.
1,7 miljoen kaarsjes en veel behoefte aan stilte
Bedevaartsoorden blijven veel volk trekken in België. In de vier belangrijkste Maria-oorden Scherpenheuvel, Banneux, Beauraing en Oostakker waren er in 2016 1.557.600 bezoekers. En die staken 1.718.000 kaarsen aan.
Een stille retraite in een abdij of klooster spreekt ook veel mensen aan. In de 20 belangrijkste centra die dit aanbieden waren er in 2016 121.273 overnachtingen. "Elke dag zijn er dus 300 Belgen te gast in een klooster of een abdij. Dat zegt iets over de nood aan verstilling en rust in onze maatschappij," vindt Jeroen Moens.
Geen kerk zonder vrijwilligers
In totaal zijn er 3.846 parochies in ons land. Het is de vraag hoeveel er zullen overblijven na de schaalvergroting die in veel bisdommen aan de gang is, door de priesterschaarste. In Doornik bijvoorbeeld zouden de huidige 572 parochies worden teruggebracht naar 80.
In de parochies zijn meer dan 163.000 vrijwilligers actief; het jaarrapport van de katholieke kerk noemt hen “levensnoodzakelijk”. De bisdommen in ons land hebben 278 werknemers in dienst.
Hoeveel verdient een priester?
België telt (in 2016) 4.296 kerken. Tussen 2012 en 2016 zijn 75 kerkgebouwen “onttrokken aan de eredienst”, dat wil zeggen dat ze voor andere doeleinden worden gebruikt.
En dan de financiën. De overheid betaalde in 2016 ruim 87 miljoen euro lonen uit aan alle erkende religies. Het leeuwendeel daarvan aan katholieke “bedienaars van de eredienst”. Altijd al willen weten hoeveel dat schuift, priester zijn? 1.833 euro bruto ofwel 1.549 euro netto per maand.
Daarnaast hebben de bisdommen en de parochies eigen inkomsten. Het werkingsbudget van de Belgische bisdommen bedraagt 26.296.161 euro; voor de parochies is er geen globaal cijfer.
Meer cijfers en details vind je op vrtnws.be
