Kobalt: het metaal dat van Congo het "Saudi-Arabië van elektrische wagens" maakt

Kobalt is een zilverkleurig metaal dat al jaren gegeerd is door de producenten van mobiele telefoons. De explosie van die sector heeft de prijzen van kobalt de voorbije decennia aangewakkerd, maar dat is niets vergeleken met de prijsstijgingen van de voorbije jaren. Op twee jaar tijd is de prijs van kobalt niet minder dan vervijfvoudigd.

Niet de smartphones, maar wel de steeds populairdere elektrische en hybride wagens zijn daarvan de oorzaak. Kobalt wordt gebruikt in batterijen en waar een smartphone genoeg heeft aan enkele gram van die stof, gaat er meer 5 tot 11 kilogram kobalt in de batterij van een Tesla, zegt Elisabeth Caesens van de ngo Resources Matter in De wereld vandaag. Die ngo onderzoekt de paradox van armoede in landen met grote minerale rijkdommen, zoals Congo.

Laat Congo nu net de grootste producent van kobalt zijn, goed voor 63 procent van de wereldproductie. Andere landen met grote reserves zijn Australië, Rusland en Canada, maar in tegenstelling tot die landen verloopt de exploitatie van kobalt in Congo veel minder transparant.

Wie verdient in Congo aan kobalt?

Een groot deel van de opbrengst van die ontginning en uitvoer van kobalt in Congo stroomt naar het buitenland, meer bepaald naar grote internationale bedrijven en daar zijn steeds meer Chinese ondernemingen koploper. Die produceren de batterijen die dan uiteindelijk in uw smartphone of uw elektrische wagen belanden.

Een ander deel daarvan belandt bij een Congolese staatsmaatschappij die uiteraard onder controle staat van het regime, dat van huidig president Joseph Kabila, niet meteen een referentie voor sociaal beleid en transparantie. Het is niet zo dat er niets bij de lokale bevolking in Congo belandt, zegt Elisabeth Caesens, maar ze verwijst ook naar de wijd verspreide corruptie in het land.

Mijnbouw is overal gevaarlijk en de werkomstandigheden van de arbeiders in kobaltmijnen in Congo zijn niet ideaal, te meer omdat het product irritatie veroorzaakt op de huid en schadelijk is al er te veel van wordt ingeademd. Ook zijn er veel klachten over kinderarbeid in de sector. Toch ziet Caesens een verschil tussen de grote mijnbedrijven in Congo en veel ergere omstandigheden in de vele "artisanale mijnen", waar arbeiders gewoon met een schop tot dertig meter diep in aders van kobalt- en  andere ertsen worden gestuurd met minimale of totaal geen veiligheid.

Zo zijn grote bedrijven als Apple en Tesla de laatste jaren meer bezorgd over kwesties als kinderarbeid en de veiligheid van de mijnwerkers, maar veel minder over de corruptie en het afromen van de inkomsten door de elite in Congo.

Dat verklaart wellicht waarom de internationale gemeenschap zo aarzelend reageert op de bizarre resultaten van de recente verkiezingen in Congo, zoals Jan Goossens van de ngo "Mamas for Africa" opmerkt in een opiniestuk op VRT NWS. Hij vraagt dat de internationale gemeenschap een "correcte prijs wil betalen voor zijn grondstoffen" en" onze e-levenswijze" niet op kap van de Congolezen realiseert.

Hoe dan ook zijn de heersers in Congo de "heersers van cobalt" geworden en de drijvende krachten achter de drang naar duurzame vervoersmiddelen, net zoals de Saudi's dat waren tijdens het olietijdperk.

Bron: VRT NWS