“Laten we de coronacrisis aangrijpen om wat misloopt in onze maatschappij te corrigeren”

De coronacrisis is natuurlijk ellendig, maar als filosoof nodigt Stefaan Van Brabandt je uit om je te oefenen in verwondering en dankbaarheid. “We hebben collectieve voorzieningen in België die we heel vanzelfsprekend vinden, maar die we nu pas leren appreciëren. Ook de waarde van bepaalde beroepen in de zorgsector, het onderwijs, noem maar op, komt voor velen nu pas bovendrijven. We mogen die mensen meer erkennen, ook financieel”, vindt Van Brabandt.

En zo zijn er nog zaken die niet vanzelfsprekend zijn. “De normale toestand in de wereldgeschiedenis is eigenlijk die van oorlog en ellende”, zegt de filosoof. “Hoe wij de voorbije 70 jaar geleefd hebben - vrij vredig en met goed onderwijs en uitgebreide gezondheidszorg - dat is buitengewoon uitzonderlijk in de geschiedenis.”

Een kortere werkweek

We leren nu ook massaal thuiswerken. “Daardoor is de luchtkwaliteit nog nooit zo goed geweest”, zegt Van Brabandt. We sparen ook heel wat pendeltijd uit door thuis te werken. En dan is de stap naar minder werken logisch voor Stefaan Van Brabandt. “Moeten we deze crisis niet aangrijpen om enkele zaken in onze maatschappij structureel te hervormen? Met een kortere werkweek voor iedereen bijvoorbeeld.”

“Het idee om minder te werken is al door veel economen en filosofen geopperd. De econoom John Maynard Keynes zei begin twintigste eeuw al dat wat we aan welvaart opbouwen, moeten omzetten in meer vrije tijd. Werken geeft ons identiteit en zingeving, maar de mens moet niet verengd worden tot consumeren en produceren. We moeten ook onze passies en talenten kunnen ontwikkelen en tijd maken voor familie en vrienden.”

De sterfbedtest

Van Brabandt gelooft in de sterfbedtest van de Griekse filosoof Aristoteles: “Ik ga op mijn sterfbed niet terugdenken aan dat ene jaar waarin mijn koopkracht gestegen is. Wel aan de tijd die ik doorbracht met mijn geliefden. Ik hoop dat het leven in quarantaine mensen doet beseffen dat ze niet altijd hoeven te winkelen, maar dat ze ook thuis de rust kunnen opzoeken en genieten van hun ideeën en denkwereld.”

“We zijn in onze maatschappij voortdurend aan het ‘willen’. Maar willen is lijden. Het is naar iets verlangen dat je niet altijd krijgt. Nu is het hét moment om ons te oefenen in ascese en te beseffen wat je niét nodig hebt. Dat is in deze consumptiemaatschappij haast een daad van verzet.”