Touché
"Lawaaihinder is de tweede grootste wereldwijde killer op dit moment, na luchtvervuiling”
zo 23 feb. - 3:26
Uit onderzoek van de Wereldgezondheidsorganisatie blijkt dat lawaaihinder een stille moordenaar is. Het leidt tot slapeloosheid, tinnitus, maar zelfs ook kanker. “Het klinkt pervers, maar ik ben blij met die cijfers”, zegt Jan Swerts. “Als stilteambassadeur word je vaak weggezet als verzuurd en een geitenwollensok. Maar onze wereld is gewoon te luid en het is goed dat ook de WGO aan de alarmbel trekt.”
“Na luchtvervuiling is geluidshinder op dit moment de tweede grootste wereldwijde killer.” En dat er dan gratis oordopjes uitgedeeld worden bij de ingang van de concertzaal, dat vindt Swerts de omgekeerde wereld. “Het lijkt wel alsof je vroeger bij de ingang van een café gasmaskers zou uitgedeeld hebben tegen de rook. Je legt de verantwoordelijkheid bij de slachtoffers, zonder de oorzaak aan te pakken.”
Stilteplekken en dode kamers
Helaas is stilte iets waar veel mensen echt naar op zoek moeten gaan. “Er bestaan nu ook atlassen met stilteplekken”, vertelt Swerts. “Maar dat is heel contradictorisch, want iedereen trekt daar dan naartoe.” Zelf zoekt hij de stilte op door in afgelegen gebied te gaan wandelen. “Ik trek naar dorpjes als Veulen, Horpmaal of Heks, dorpen die niemand kent. Of vorige nacht nog ben ik met een vriend gaan wandelen in de velden. We vertrekken rond negen uur ‘s avonds en blijven soms tot ‘s morgens weg.”
Wie op zoek gaat naar de absolute stilte, zonder natuurgeluiden bijvoorbeeld, komt soms bedrogen uit. “Er zijn plaatsen waar die extreme stilte bestaat, maar dat is blijkbaar afgrijselijk”, vertelt Swerts. “Er zijn tientallen ‘dode kamers’ in de wereld - in Leuven is er ook eentje - waar er 0 decibel te horen is. Soms streven ze zelfs naar -10. Maar mensen worden daar knettergek van. Zelfs de grootste kluizenaar. We zijn daar als mens niet voor gemaakt.”
Al snel krijg je hallucinaties in zo’n geluidsdichte kamer. Na een halfuur moet je er gaan neerzitten omdat die extreme stilte zo desoriënterend werkt. In een stiltekamer word je zelf het geluid. “Het record staat er dan ook maar op 45 minuten”, vertelt Swerts.
Eén minuut stilte
“Mensen kunnen moeilijk stilte verdragen”, zegt Swerts. “Lawaai is de norm geworden. Als dat wegvalt, voelen mensen zich ontheemd. Het voelt bedreigend.” Toch hielden hij en Friedl’ even een minuut stilte op de radio. Herbeluisteren kan hier:
“Ik vind dat fijn, zo’n minuut stil zijn”, zegt Jan Swerts nadien. “Maar omdat ik Asperger heb, begin ik toch ook snel te letten op gezoem en getik.” Nochtans is dat hoe de meeste mensen stilte definiëren: even stoppen met praten en met die overvloed aan meningen. “Ja, dat is het moeilijke van dit gesprek of een voorstelling over stilte. Eigenlijk kan ik maar beter gewoon mijn mond houden.”