Legendarische producer en entertainment-icoon Quincy Jones (91) overleden

Op zijn 18e wordt Quincy Jones professioneel muzikant. Hij speelt als trompettist in het orkest van Lionel Hampton (onder meer in het Witte Huis tijdens de inwijding van president Dwight Eisenhower), en tourt met Dizzy Gillespie door het Midden-Oosten en Zuid-Amerika. 

In de studio werkt Jones als producer, componist en arrangeur samen met vele grootheden uit de jazz. Onder hen Duke Ellington, Louis Armstrong, Sarah Vaughn, Ella Fitzgerald, Miles Davis, en Dinah Washington.

Tijdens een verblijf in Frankrijk eind jaren 50 overziet hij opnames van Jacques Brel en Charles Aznavour.

'Fly me to the moon'

In 1964 vraagt Frank Sinatra aan Quincy Jones of hij de leiding wil nemen over de opnames van ‘It might as well be swing’. Het album is een samenwerking tussen Sinatra en Count Basie, een icoon van de swingjazz en een oude bekende van Jones.

“Je moet ballen hebben om hem te zeggen wat hij moet doen”, zegt Jones over Sinatra. “Want hij is meedogenloos. Als je hem vraagt om te springen zonder vangnet, dan zit je maar beter juist. Of hij houdt van je, of hij rijdt over je heen met een truck - en dan nog eens in achteruit.”   

Wanneer op 20 juli 1969 het ruimteveer Apollo 11 de eerste mensen naar het maanoppervlak brengt, speelt astronaut Buzz Aldrin op een cassetterecorder ‘Fly me to the moon’ af, een van de hits op ‘It might as well be swing’. Het is sindsdien officieel de eerste muziek op de maan.

Aan Quincy Jones’ pink blinkt een ring die Sinatra hem na zijn dood in 1998 naliet, met het familiezegel van de crooner. “Ik doe hem nooit uit. En als ik Sicilië binnen wil, moet ik nooit mijn paspoort tonen”.

Een vaderfiguur voor Michael Jackson

Wanneer Quincy Jones midden jaren 60 als soundtrackcomponist zijn intrede maakt in Hollywood, wordt hij er niet meteen met open armen ontvangen. “Bij de eerste meeting liep de producer de kamer uit, en zei: 'Ik wist niet dat Quincy Jones een n*g*r was'.”

“Ze wilden geen zwarte man om soundtracks te schrijven. Ze wilden ons alleen trompet horen spelen”, klinkt het over de beginjaren in Hollywood. Vandaag wordt Quincy Jones geroemd als de man die jazz en rhythm-and-blues introduceerde in de Amerikaanse filmmuziek.

Het is ook op een filmset dat het zaadje wordt geplant voor Jones’ allergrootste succes als producer. Op de set van ‘The wiz’ (1978) heeft de 19-jarige Michael Jackson – die in de bewerking van ‘The Wizard of Oz’ de rol van vogelverschrikker speelt - een vraag. Of Jones geen goede producer kan aanbevelen voor zijn volgende soloalbum? 

’s Werelds best verkocht popalbum aller tijden

Jones neemt de toekomstige King of Pop vaderlijk onder zijn vleugels. “Jackson heeft dezelfde kwaliteiten als de grote zangers waar ik mee gewerkt heb”, aldus Jones. “Ella Fitzgerald, Sinatra, Aretha Franklin, Ray Charles… ze hadden allemaal die puurheid, een sterke, eigen signatuur, en een open wonde die hen naar grootsheid leidde.”  

De platenfirma heeft twijfels bij Quincy Jones als producer (“ze waren doodsbenauwd, ze vonden me te jazzy”), maar ‘Off the wall’ (1979) wordt het eerste grote solosucces voor Michael Jackson.

Een succes dat 3 jaar later glorieus wordt overschaduwd door de tweede samenwerking van het duo: ‘Thriller’ (1982), wereldwijd nog steeds het best verkochte popalbum aller tijden.

“Michael was nooit voldaan”, volgens Jones, die zijn pupil ‘een onvermoeibare werker’ noemde, met een natuurlijke genialiteit voor melodie en ritme. “Hij absorbeerde alles rond hem, leerde snel, en had altijd een honger om te groeien.” 

20 supersterren, 1 studio, 1 nacht

Na het 14 maanden lange creatieproces van het album ‘Bad’ scheiden in 1987 de wegen tussen Jackson en Jones. Maar niet voor ze samen hun gewicht in de schaal werpen voor de goede zaak.

Eind 1984 wordt Jones aan de mouw getrokken door Harry Belafonte en manager Ken Kragen om de opnames in goede banen te leiden van een benefietsingle om de hongersnood in Ethiopië te bestrijden.

Meer dan 20 pop- en rocksterren bevestigen hun deelname. Tina Turner, Bruce Springsteen, Hall & Oates, Billy Joel, Stevie Wonder, Cyndi Lauper, en Bob Dylan, om er een paar te noemen. En dankzij Quincy Jones ook Dionne Warwick, zijn oude vriend Ray Charles, en Michael Jackson. 

“We have the cast, now the script”, zou Jones gezegd hebben. Het sterrenteam is er, nu nog een waardige song. Die taak wordt toebedeeld aan Jackson en Lionel Richie. Een dag voor de opnames op 8 januari 1985 is hun inspirerende hymne klaar. 

’s Werelds best verkochte benefietsong

“Ik luisterde er naar en viel tegen de grond”, aldus een gerustgestelde Quincy Jones.       

Voor de opnames beginnen, hangt de producer een boodschap aan de ingang van de studio. “Check your ego at the door”, met andere woorden: laat je ego hier achter.

Tegen de ochtend is ‘We are the world’ ingeblikt. En kunnen alle supersterren nog door een deur naar huis.  

Wanneer Michael Jackson en Lionel Richie tijdens de Grammy Awards van 1986 de trofee voor song van het jaar in ontvangst nemen, heeft Jackson enkele bedankjes in petto: voor God, en voor Quincy Jones, “the greatest producer”.  

‘We are the world’ is vandaag nog altijd ’s werelds meest lucratieve benefietsong.

28 Grammy's, 7 Oscarnominaties

“Ik kan niet met een auto rijden, maar wat ik wel kan, is in iemand talent zien… of niet”, lachte Quincy Jones ooit.

Op zijn ontdekkingslijstje staan onder meer een nog onbekende Oprah Winfrey, die hij als producent een rol geeft in het drama ‘The color purple’ (1985) van Steven Spielberg, en de jonge rapper Will Smith, die hij aanspoort tot een auditie voor de nieuwe sitcom waarbij hij betrokken is: ‘The fresh prince of Bel-Air'. 

In 1993 is Jones een van de oprichters van Vibe, een maandblad dat 20 jaar lang nieuw talent en grote namen uit de r&b- en hiphopwereld in de schijnwerpers zet. “Doo-wop, bebop, hip hop… het is allemaal onderdeel van dezelfde evolutie.”  

28 Grammy Awards staan er in de trofeekast van Quincy Jones, verzameld tussen 1964 en 2019. Hij scoorde als producer Amerikaanse nummer één-hits in de jaren 60, 70 én 80. Aan zijn 33 filmsoundtracks hield Jones 7 Oscarnominaties over.

Quincy Jones én Toots Thielemans: brothers en buddies

Ook Toots Thielemans kende Quincy Jones erg goed. Dat blijkt uit de Radio 1-podcast 'Toots'.  Ze noemden elkaar brothers en buddies, Quincy Jones noemde Toots suspenders (naar zijn eeuwige bretellen), stink (een variant van het woord funk) of nog: my brother from another mother. 

Enfin, ze waren close, en in de sixties en seventies werkten ze samen aan de soundtracks van 'The getaway', 'Walk don’t run', 'In the heat of the night' (met ook Ray Charles).

Ook op een pak albums van Quincy Jones ('The dude', 'Mellow madness') is Toots te horen, meestal op zijn wereldberoemde mondharmonica, maar ook als gitarist en whistler (zijn fluitje uit de straten van Brussel).

Eén mislukking: "Het huwelijk"

Maar er zijn ook andere cijfers: in jaren 70 overleefde de workaholic Quincy Jones nipt 2 hersenbloedingen, waardoor hij nooit meer trompet mocht spelen.

En in 2010 - een jaar na het overlijden van Michael Jackson - vertelt hij aan The Guardian dat hij niet meer naar begrafenissen gaat, want “de voorbij vier jaar ben ik 174 mensen verloren”.   

Quincy Jones laat 3 voormalige echtgenotes na, en 7 kinderen bij 5 vrouwen, waaronder actrice Nastassja Kinski.   

Dochter Rashida Jones maakte in 2018 een documentaire over haar vader, ‘Quincy’, te zien op Netflix.

Wanneer ze aan het eind vraagt: “Is er eigenlijk iets dat je geprobeerd hebt waarin je níet bent geslaagd?” Dan antwoordt Quincy Jones glimlachend: “Het huwelijk”.

Bron: vrtnws.be en 'Classic stories'