Na Israëlische luchtaanval op Iraans consulaat: dreigt er een rechtstreekse oorlog tussen de aartsvijanden?

De luchtaanval op het Iraanse consulaat in de Syrische hoofdstad Damascus van gisteren was niet de eerste Israëlische aanval op doelwitten in Syrië die aan Iran gelinkt worden.

De twee landen vechten al decennia een zogenoemde proxyoorlog uit in het Midden-Oosten. Ze vallen elkaars grondgebied niet rechtstreeks aan, maar via bondgenoten of bestoken elkaars troepen en belangen in andere landen, zoals in Syrië. 

Grens overschreden

Sinds de terreuraanval van Hamas in het zuiden van Israël heeft Israël het aantal luchtaanvallen op Syrisch grondgebied gevoelig opgevoerd. Het neemt daarbij naar eigen zeggen doelwitten van Iran en door Iran gesteunde milities zoals Hezbollah onder vuur. 

Iran van zijn kant steunt Hamas in de bezette Palestijnse gebieden en Hezbollah in Libanon, twee milities (terreurorganisaties in de ogen van Israël, de VS en de EU) die geregeld aanvallen uitvoeren op Israëlisch grondgebied.

Hoewel Israël en Iran elkaar als aartsvijanden zien, hebben ze tot nog toe geprobeerd om hun 'schaduwoorlog' niet te laten escaleren in een rechtstreekse, regionale oorlog. Maar Israël lijkt nu een grens te hebben overschreden door het Iraanse consulaat in Damascus te bombarderen, want uiteindelijk is een consulaat of een ambassade wel een stukje grondgebied van het land dat ze vertegenwoordigen.

"Grootste escalatie sinds 7 oktober"

"Bijzonder onrustwekkend", vindt Midden-Oosten-expert Koert Debeuf (VUB). "Dit is toch wel de grootste escalatie sinds 7 oktober (de terreuraanval van Hamas, red.)", zegt hij in De Wereld Vandaag op Radio 1. "Israël zegt dat er een aanslag tegen Israël werd beraamd, maar het is wel een consulaat, dus geen wonder dat Iran dit zeer ernstig neemt."

Wat heeft Israël bezield? Naar verluidt was geen enkel ander land ervan op de hoogte, ook niet de Verenigde Staten, de grootste bondgenoot van Israël. "De enige reden die ik zie, is dat Israël een escalatie aan het voorbereiden is", zegt Debeuf.

Debeuf verwijst naar de afkalvende steun voor Israël in de rest van de wereld. Ook de Verenigde Staten hebben nu - door hun veto niet te gebruiken - toegestaan dat er in de VN-Veiligheidsraad een resolutie goedgekeurd werd waarin opgeroepen werd tot een staakt-het-vuren in de Gazastrook. "Dat was een hele grote schok in Israël."

Debeuf verwijst ook naar wat er in Libanon aan het gebeuren is, waar Israël steeds noordelijker (en dus verder van de Israëlische grens) aanvallen uitvoert. "Hoe defensief is dit nog? Het begint allemaal steeds offensiever te lijken."

De positie van Netanyahu

Debeuf vermoedt dat er politieke motieven achter de aanval op het Iraanse consulaat zitten en het "over het voortbestaan van de regering-Netantyahu" gaat. Netanyahu beseft dat als deze oorlog voorbij is, zijn mandaat en zijn politieke carrière voorbij zijn, legt Debeuf uit. "Dus denkt hij: als we de oorlog wat uitbreiden, is dat beter voor mijn positie."

"Dat klinkt allemaal heel cynisch, maar dat is zelfs een analyse die ook in Israël toch al een aantal maanden wordt gemaakt." Israël heeft nu alle steun verloren, maar als het land in een oorlog met Iran zou terechtkomen, dan moet de VS Israël wel steunen, is volgens Debeuf de redenering binnen de regering.

"In Israël ziet men dit als een strijd van het goede tegen het kwade, wat dan Iran is. Ze begrijpen niet dat het Westen en vooral de VS hen daar niet in steunen. Dus misschien is dit een poging om de VS weer aan hun kant te krijgen."

Bron: vrtnws.be en De Wereld Vandaag