Na terroristische aanvallen in Duitsland en Frankrijk: staan we voor een nieuwe golf van geweld?

Afgelopen weekend was er zowel in Duitsland als in Frankrijk sprake van terreur. Vrijdag stak een man in het wilde weg mensen neer op een stadsfestival in de Duitse stad Solingen. Daarbij stierven 3 mensen en raakten 5 mensen gewond. Zaterdag was er een explosie bij een synagoge in het Zuid-Franse plaatsje La Grande Motte.

De mesaanval in Duitsland werd in een filmpje opgeëist door de terreurgroep IS. De verdachte is een 26-jarige Syrische man. Het federale gerecht heeft hem aangehouden op verdenking van moord en lidmaatschap van IS. In Frankrijk is de verdachte een 33-jarige Algerijnse man met Palestijnse sympathieën.

Bij de veiligheidsdiensten is de alertheid groot, ook al omdat er op veel plaatsen verhoogde veiligheidsmaatregelen gelden. Hoe hoog moeten we de terreurdreiging inschatten? En dan vooral die van IS?

Wat betekent zo'n opeising nu?

De mesaanval in Solingen werd zaterdagavond opgeëist door IS in een filmpje op zijn mediakanaal Amaq. IS noemde de dader "een soldaat van de Islamitische Staat" en zegt dat de aanslag "moslims in Palestina en overal" moest wreken.

Het federale gerecht in Duitsland liet gisteravond weten dat de 26-jarige verdachte aangehouden is op verdenking van moord en lidmaatschap van IS. "Vanwege zijn radicaal-islamistische overtuigingen nam hij de beslissing om tijdens het stadsfestival zoveel mogelijk mensen, die hij als ongelovigen beschouwde, te vermoorden", klinkt het. Het onderzoek naar de motieven van de verdachte gaat voort.

"Het is altijd onduidelijk wat zo'n opeising precies betekent", zegt Bibi van Ginkel, terreurexpert bij het Internationaal Centrum voor Contraterrorisme in Den Haag. "Het kan zijn dat het niet per sé een rechtstreekse opdracht is geweest. Zo'n dader kan ook altijd een algemene oproep gevolgd hebben."

Van Ginkel verwijst naar de tijd van het kalifaat. "IS zei toen ook dat de ideologie uitgedragen kon worden door in het Westen aanslagen te plegen. Dat soort oproepen herhaalt IS regelmatig. Het kan dus zijn dat de verdachte daar gehoor aan gegeven heeft."

"Opvallend dat verdachte zichzelf aangaf"

Opmerkelijk is dat de verdachte in Duitsland zichzelf aangegeven heeft. "Ik kan me niet herinneren dat daar andere voorbeelden van zijn. De veiligheidsdiensten zullen daar allicht zeer tevreden over zijn omdat hen dat de gelegenheid geeft om te kijken naar de opeising van IS."

"Wat betekent die opeising? Heeft de dader echt in een soort cel geopereerd? Zaten daar anderen bij? Zijn er nog meer plannen? Zulke vragen kunnen de veiligheidsdiensten dan echt gaan onderzoeken."

"Gevaarlijke cocktail van sentimenten"

Het voorbije jaar was het dreigingsniveau voor terreur in verschillende Europese landen echt wel hoger, zegt Van Ginkel. "Dat heeft niet alleen met IS te maken, maar ook met ISIS-K, een afdeling van IS die opereert vanuit Afghanistan. Zij hebben al enkele grote aanslagen gepleegd."

ISIS-K is een van de meest actieve takken van IS. Het is verantwoordelijk voor onder meer de aanslag op een evenementenhal in Moskou in maart van dit jaar, waarbij meer dan 140 doden en 100 gewonden vielen.

Van Ginkel verwijst ook naar recente koranverbrandingen. In oktober vorig jaar werden 2 Zweedse voetbalsupporters doodgeschoten in Brussel, na de EK-kwalificatiewedstrijd van België tegen Zweden. Die aanslag werd opgeëist door IS. De dader kwam zelf om, maar had in een vooraf opgenomen video gezegd dat hij specifiek Zweden viseerde omdat daar korans verbrand waren.

En dan is er nog de oorlog van Israël tegen Hamas in Gaza, "wat bij sommigen tot het gevoel leidt dat ze ook namens de Palestijnse bevolking iets moeten doen", zegt Van Ginkel. "Dat wordt eigenlijk een gevaarlijke cocktail van sentimenten die tot geweld kunnen leiden."

"Nog altijd een serieus probleem"

Staan we dan mogelijk voor een nieuwe golf van aanslagen? "Moeilijk te zeggen", vindt Van Ginkel. "De veiligheidsdiensten onderscheppen heel veel waar we nog niet eens de helft van weten. Helaas gaat het ook wel eens mis."

"De veiligheidsdiensten hebben de dreigingsniveaus niet voor niets opgeschroefd. Ze willen op die manier aangeven dat dit nog steeds een serieus probleem is waarnaar we moeten kijken."

Daarbij komt nog dat het niet alleen jihadistisch extremisme is waar we tegenaan lopen, zegt Van Ginkel. "Er is ook rechts extremisme, anti-institutionele gevoelens, anti-overheidsgevoelens, allerlei sentimenten die een rol spelen. Al die vormen van extremisme reageren dan ook nog eens op elkaar. Dat kan een soort spiraal van geweld worden."

Bron: vrtnws.be en De Ochtend