Nieuwe IS-leider uitgeschakeld: "Veel mysterie rond hem, in het begin waren we zelfs niet zeker of hij wel bestond"

Vannacht hebben Amerikaanse "special forces" een raid uitgevoerd in het noordwesten van Syrië dat onder controle staat van rebellen. Volgens de VS is daarbij de nieuwe leider van het terreurnetwerk IS gedood. Het gaat om een man die zichzelf Abu Ibrahim al-Hashimi al-Qurayshi noemde. Die was in 2019 uitgeroepen tot nieuwe leider van IS nadat IS-stichter en "kalief" Abu Bakr al-Baghdadi was gedood bij een Amerikaanse aanval, eveneens in Syrië.

Wij gaan achter jullie aan en zullen jullie vinden

Het nieuws over de raid werd vanochtend bekendgemaakt, maar dat de IS-leider gedood zou zijn, is vanavond tijdens een tv-toespraak bevestigd door VS-president Joe Biden. Volgens Biden had de IS-leider zich verschanst tussen zijn familie en andere burgers en daarom werd besloten om geen luchtbombardement uit te voeren, maar een veel gevaarlijkere operatie met special forces op de grond. Die zijn met helikopters geland en daarbij  is urenlang geschoten.

De terroristenleider zou volgens de VS zichzelf en zijn familie hebben opgeblazen met een bom toen bleek dat ontsnappen niet meer mogelijk was. Daarbij zijn echter ook zes kinderen en vier vrouwen gedood. Er zouden geen Amerikaanse slachtoffers zijn gevallen, maar er was wel een defect aan een Apache-gevechtshelikopter. Die is door de VS-troepen tot ontploffing gebracht en achtergelaten.

De raid vond plaats nabij Atmeh, in rebellengebied vlak bij de Turkse grens. Het was ook in dat deel van Syrië dat in 2019 al-Baghdadi werd gedood bij een andere Amerikaanse aanval.

Kinderslachtoffers werpen schaduw over raid

Voor president Biden is de dood van "al-Hashimi al-Qurayshi" een flinke opsteker en hij kan zich tonen als een president die de terreur klappen toedient. Biden was als vicepresident onder Barack Obama in 2011 al aanwezig in de commandopost in het Witte Huis toen VS-troepen Osama Bin Laden, de leider van Al Qaeda, uitschakelden in Pakistan.

Biden rechtvaardigde de raid door te wijzen op de wreedheden van IS in heel de wereld en in het bijzonder door het gebruik van verkrachting tegen duizenden jezidivrouwen in Noord-Irak. Volgens hem was de gedode IS-leider ook verantwoordelijk voor de recente gevangenissopstand in het noordoosten van Syrië waarbij veel doden zijn gevallen.

De IS-leider koos ervoor om zichzelf op te blazen in een laffe daad

Het feit dat er nu zo veel kinderen gedood zijn, werpt dan weer een schaduw over de operatie, wat dan in het Midden-Oosten erg slecht kan vallen, net zoals de "misser" met een raket waarbij vrouwen en kinderen gedood werden bij een actie in de Afghaanse hoofdstad Kaboel vorige zomer. Volgens het Pentagon en Biden zou de IS-topman zichzelf en de burgers hebben opgeblazen met een bom toen duidelijk was dat hij niet meer kon ontsnappen. Overigens zijn ook bij de dood van al-Baghdadi enkele kinderen gedood.

De "opvolger" van IS-stichter al-Baghdadi

"Abu Ibrahim al-Hashimi al-Qurayshi" is geboren in Irak en maakte opgang in de rangen van extremistische moslimgroepen zoals IS. Hij is een veteraan van gevechten tegen westerse troepen en hun bondgenoten. In 2019 -na de dood van al-Baghdadi- werd hij door IS uitgeroepen als nieuwe leider.

Net zoals veel van zijn medestanders gebruikte hij niet zijn echte naam. Die zou eerder Mohammed al-Salba, Abdullah Qardash of Hajji Abdullah zijn. Het gebeurt wel vaker dat terroristen zich met veel namen tooien. De "strijdnaam" al-Hashimi al-Qurayshi verwijst evenwel naar de familie en de stam waartoe ook de profeet Mohammed behoorde (de Hashimieten en de Quraysh) en toont aan dat de IS-leider zich beschouwde als verwant met die familie, wat niet bewezen is of hij zich als een "kalief" wou opwerpen als opvolger.

De uitschakeling van terreurleiders betekent niet noodzakelijk dat die organisaties aan kracht verliezen, zoals blijkt na de recente aanval van IS op een gevangenis in Syrië. Vaak is opsporing en uitschakeling van leiders het gevolg van druk of onenigheid binnen de groep. Historische leiders worden altijd vervangen, maar vaak door mensen met mindere kwaliteiten.

Volgens collega Rudi Vranckx is het "kalifaat van IS" dan wel verkruimeld, maar blijven terreurcellen aanslagen uitvoeren, zij het meestal lokaal. De capaciteit, structuur en financiering om grote aanslagen zoals in Parijs en Brussel uit te voeren, is er niet meer. Wat voor IS en Al Qaeda van belang is, is dat ze "safe havens" of bases kunnen uitbouwen en instabiele landen zoals Irak en Syrië lenen zich daar nog altijd toe. Paradoxaal kan de greep van de radicale taliban op Afghanistan daar net tot gevolg hebben dat lokale filialen zoals IS Khorasan en dergelijk dat daar niet kunnen doen, zegt Vranckx.

Beluister het gesprek met conflictjournalist Rudi Vranckx in 'De Wereld Vandaag' via Radio 1 Select. 

Bron: vrtnws.be en 'De Wereld Vandaag'

Luister ook: