"Of we dagelijks bewuste keuzes maken, hangt af van de opties die we krijgen"

“Gaan we met de auto naar de jiu jitsu of met de fiets?”, vraagt mijn oudste zoon. “Met de fiets natuurlijk”, antwoordt zijn vader. “Neeee!” jammert de zoon. “NIET MET DE FIE-HIETS!” Wat denken we wel? Hem verplichten tot een fietstocht van 15 minuten op een donderdagavond, terwijl hij net zo makkelijk vervoerd kan worden door taxibedrijf Pa & Ma? Wij moeten de strengste ouders ooit zijn.

“Elke keer als jij met de auto gaat, terwijl je net zo goed de fiets kan nemen, krijgt er ergens een kindje longkanker” zegt mijn man droog. Hij is duidelijk de bad cop in ons opvoedingsteam. Mijn zoon kijk geschrokken. “Echt?” “Nee, bij wijze van spreke natuurlijk. Maar onze lucht wordt er niet beter op en daar zijn wij zelf verantwoordelijk voor.”

Het zijn discussies die we thuis wel vaker voeren. In hoeverre hebben onze kleine alledaagse keuzes impact op het grotere plaatje? En hoe leg je die dingen zo eenvoudig mogelijk uit aan je kinderen zonder een zeurouder te worden?

Wat er op de boterham moet bijvoorbeeld. Mijn kinderen zijn, zoals alle kinderen, verzot op Nutella. Maar dat veranderde toen ze op school hoorden dat er voor de palmolie die erin zit elk jaar duizend orang oetangs sterven en hectares bos gekapt moeten worden. Na een kleine fact check op het internet botsten ze op foto’s van bebloede apen en velden vol omgehakte bomen. Daar wilden ze niet aan meedoen! Maar na een lange zoektocht in de supermarkt kwamen we tot de ontdekking dat in zo goed als alle pindakaas, choco en speculoospasta palmolie zit. Bummer.

Hespenworst dan maar?

Een sneetje salami of hespenworst dan maar? Ook dat is niet meer vanzelfsprekend. Mijn man en ik eten nog amper vlees, omdat de vleesindustrie niet zo lief is voor onze planeet, en we die planeet een beetje proper willen achterlaten voor onze kinderen en kleinkinderen. Maar sinds er steeds meer filmpjes opduiken van de vreselijke praktijken in de vleesindustrie moeten ook onze kinderen steeds minder weten van worst en ham. Je kan die beelden niet meer voor hen verbergen. Zo zagen ze bijvoorbeeld op Youtube hoe honderden donzige kuikentjes verhakseld werden in een kippenfabriek. Kip mocht ik daarna niet meer klaarmaken.

Langs één kant wil je je kinderen beschermen voor die gruwelijke informatie. Ze zijn nog zo jong en puur. Langs de andere kant wil je ook niet alles gaan sugar coaten (ze krijgen al genoeg suiker binnen), want vroeg of laat moet je hen toch de waarheid vertellen. Het zorgt er ook voor dat je samen op zoek gaat naar andere oplossingen. Choco met een bio-label zonder palmolie bijvoorbeeld. Niet zo smeuïg maar smeert wel zonder schuldgevoel. Of vegetarisch beleg, dat verkopen ze in bijna alle supermarkten.

Op gebied van eten hebben we intussen onze gewoontes veranderd. Maar de auto laten staan, daar hebben we het moeilijker mee. Misschien komt dat wel net door het gebrek aan betere oplossingen. De fietspaden in onze buurt zijn van slechte kwaliteit en veel te smal. De kruispunten staan altijd helemaal dicht, vaak met SUV’s die met hun dikke achterste het voetpad blokkeren. Een keertje kon ik mijn jongste zoon nog net bij zijn kraag vatten voor hij gegrepen werd door een wagen die snel door het rood wilde rijden. Ik heb die week onze fietsen thuis gelaten. Want de planeet willen redden is mooi, maar als ik mijn kinderen eraan dreig te verliezen, hoef ik niet heiliger dan de paus te zijn.

Fietsen is hier dus nooit een leuke activiteit geweest, eerder een noodzakelijk kwaad dat gepaard gaat met roepende ouders en gestresseerde kinderen. Geen wonder dat mijn zoon liever de auto neemt.

If you build it, they will come

Het zal nog even duren eer we met z’n allen wat bewuster onze dagelijkse keuzes gaan maken. En of we daarin slagen, hangt voor een groot deel af van de opties die we krijgen. Want volgens mij ben ik niet de enige die haar kinderen op een milieuvriendelijke én veilige manier naar school wil brengen met een boterhammendoos vol eerlijk voedsel. We  zijn met velen, maar weten alleen niet goed hoe we dat allemaal precies moeten klaarspelen.

Bij deze dus een warme maar vooral luide oproep aan ondernemers, voedselproducenten én de overheid: if you build it, they will come. En dat geldt zowel voor veilige fietspaden als broodbeleg waar geen dieren voor moeten lijden. Misschien gaan mijn kleinkinderen dan ooit de duurzame opties als vanzelfsprekend, normaal en vooral gemakkelijk ervaren. Zou dat niet mooi zijn?

Lees hieronder andere columns van Jozefien Daelemans: