Ook water in de kelder? "Grondwater stond in de winter in geen 20 jaar zo hoog"

De hoge grondwaterstanden brengen enkele vervelende gevolgen met zich mee. In de bouwsector is het bijvoorbeeld moeilijker om graafwerken uit te voeren, waardoor de bouw van sommige woningen vertraging oploopt.

Natte kelders

En ook in bestaande huizen kan het grondwater overlast opleveren. Heel wat huizen kampen namelijk met natte kelders. Aquaconsult, een bedrijf dat gespecialiseerd is in vochtbestrijding, krijg daarover “een tsunami aan vragen” binnen, zegt zaakvoerder Luc Lambrechts in 'De wereld vandaag'.

En dan gaat het niet alleen over huizen die in een overstroomde straat liggen. Ook mensen die er nooit eerder last van hadden, kampen nu met natte kelders. En dat is volgens Luc Lambrechts een gevolg van de wisselende niveaus van het grondwater. "Door de lage grondwaterstanden zakt de druk rond een kelder weg. Met de hoge grondwaterreserve nu, neemt die druk op de muren opnieuw toe en kunnen er barstjes ontstaan. Zeker als je hele oude keldermuren hebt."

Wat is grondwater precies?

Het leidt dus tot overlast, maar wat moeten we ons eigenlijk voorstellen bij dat grondwater? “Het is regen of ander water dat doorsijpelt in onze bodem”, zegt Marjolein Vanoppen, onderzoeker en waterwetenschapper aan de Universiteit van Gent. “Het water baant zich een weg tussen al onze bodemmaterialen, bijvoorbeeld zand, leem of klei, en blijft er tussen zitten. Het gaat dus zeker niet om ondergrondse rivieren of meren."

“Hoe meer verzadigd de bodem is, hoe minder diep je moet graven om water terug te vinden. Bij hoge grondwaterreserves kan de bodem bijna tot aan de oppervlakte verzadigd zijn met water.” De bodem heeft een gigantische capaciteit om water vast te houden, maar die is zeker niet oneindig. “Het duurt een tijdje voor het water zakt in de grond en doorsijpelt naar de diepere lagen. Als er veel water tegelijk valt, kan de bodem dat dus niet allemaal tegelijk slikken. En dan krijg je ondergelopen kelders of weilanden die meer op meren gaan lijken.” 

Hoe belangrijk is grondwater?

Het is belangrijk dat het grondwater op een goed niveau staat, zegt waterwetenschapper Vanoppen. "Natuur en landbouw zijn er heel erg van afhankelijk. Planten zijn de eersten die zullen afzien als het grondwaterniveau begint te zakken.”

Ook voor ons drinkwater speelt de grondwaterstand een belangrijke rol. “Ongeveer de helft van het drinkwater in Vlaanderen komt uit grondwater. Als het niveau daalt, kan het drinkwater ook iets dieper onttrokken worden, maar na een tijd komen ook die bronnen onder druk te staan." 

Is er nu een buffer voor de zomer?

Afgelopen zomers stonden we steevast voor een omgekeerd scenario. De grondwaterstanden stonden vaak te laag, met grote impact voor natuur en landbouw tot gevolg. Door de veelvuldige regen van de afgelopen weken, kijkt Vanoppen nu optimistischer naar de komende zomer. 

"Afgelopen jaren was er minder regen in de wintermaanden, waardoor we al met een tekort aan de zomer begonnen. Dat zal nu niet het geval zijn." Toch is ze er nog niet helemaal gerust in. "Als er nog een lange droge periode aankomt, dan zullen de grondwaterstanden alsnog heel snel zakken."

Hoe kunnen we grondwater beter vasthouden?

Hoe dan ook blijft het belangrijk dat het water goed vastgehouden wordt in de bodem. En dat kan op een aantal verschillende manieren.

Ontharding is een term die dan vaak valt. “Hoe meer ruimte de regen heeft om door te dringen in de grond, hoe meer water we kunnen vasthouden”. Daarnaast worden er ook projecten opgezet die ons moeten helpen om water beter op te slaan. “Met het DEEPER BLUE-project, bijvoorbeeld, wordt gezuiverd afvalwater, afkomstig van de riolering, geïnfiltreerd in de bodem om in drogere periodes opnieuw te kunnen oppompen.” 

Bron: vrtnws.be en De wereld vandaag