Pas afgestudeerde dokter Maarten gaat strijd aan met fake news op TikTok  

Voor een kwaaltje groot of klein moet je best niet bij dokter Google of TikTok zijn. Met die insteek lanceerde Gezondheid en Wetenschap, een website die op een laagdrempelige manier betrouwbare gezondheidsinformatie aan burgers verschaft, eind september hun TikTokkanaal 'Zoek Gezond'. 

"TikTok is voor veel jongeren de plaats om informatie te vinden over gezondheidsproblemen. Het is de zoekmachine bij uitstek, maar veel video’s bevatten foute of ongenuanceerde informatie", legt Maarten Van Clé uit in de VRT NWS-podcast ‘Het Uur van de Waarheid'. De 24-jarige arts is pas afgestudeerd en volgt nu een opleiding als huisarts. Als "TikTokdokter Maarten" is hij het gezicht van het kanaal.

Betrouwbare bron

Gezondheid en Wetenschap maakt hoofdzakelijk artikels over kwaaltjes en ziektes waar burgers vragen over kunnen hebben. De laatste jaren moeten ze ook steeds meer TikToktrends ontkrachten, bijvoorbeeld over zonnecrème of aspirinegebruik tijdens de zwangerschap.

"We krijgen ook meer en meer vragen van patiënten over berichten op sociale media, bijvoorbeeld, over vaccinaties tegen de mazelen", vertelt Van Clé. "Ze zijn vaak onterecht bang gemaakt. We zien ook dat minder mensen zich laten vaccineren. Met ons kanaal willen we tegenwind bieden aan die stroom van valse informatie."

In onderstaande video legt Van Clé de gevaren van een mazeleninfectie uit: 

Van Clé doet dat niet alleen. "Ik werk samen met een team van artsen en wetenschapsjournalisten. Alles wordt uitvoerig onderzocht. We gaan op zoek naar wetenschappelijk onderbouwde informatie om een uitspraak te bevestigen of weerleggen. Die research delen we in onze video’s. Hopelijk kunnen mensen zo het onderscheid maken tussen betrouwbare en minder betrouwbare bronnen."

Influencers en hashtags

Meestal komt die foute of misleidende informatie van influencers zonder medische achtergrond. Dat bleek onder andere uit onderzoek van Amerikaanse neus-, keel- en oorartsen. Zij analyseerden video’s over sinusitis en concludeerden dat 44 procent foutieve informatie bevat.

60 procent daarvan kwam van influencers met minstens 10.000 volgers en zonder medische achtergrond. Een van de populairste foute adviezen tegen sinusitis was een knoflookteentje in je neusgat steken. "Dat helpt niet en kan het neusslijmvlies beschadigen", klinkt het bij Gezondheid en Wetenschap.

"Ook video’s met hashtags als #tourettetok, #diabetestok of #cortisoltok krijgen miljoenen views, maar bevatten vaak desinformatie", zegt Van Clé. "Momenteel hebben sommige influencers het over de gevolgen van te veel cortisol in je lichaam. Ze raden supplementen aan die zouden helpen om je cortisolniveau te verlagen, maar zo simpel is het niet." 

In deze video weerlegt Van Clé de claims over een "cortisol face" of gezicht: 

De nood aan betrouwbare gezondheidsinformatie op TikTok is niet alleen Gezondheid en Wetenschap opgevallen. Eerder dit jaar sloegen enkele Nederlandse dokters, samen met 1 Vlaamse dokter, ook al de handen in elkaar op het kanaal "Dokters Vandaag".

Elke week zullen er één of meerdere video’s van dokter Maarten op "Zoek Gezond" verschijnen. Naast factchecks zal hij ook algemene gezondheidstips geven. "Mensen mogen ook vragen stellen in de reacties, waarop we dan zo snel mogelijk zullen antwoorden."

Elke week duikt de podcast 'Het uur van de waarheid' in de wereld van onlinebedrog, desinformatie en misleiding. Ook dit onderwerp komt uit de podcast. Alle afleveringen vind je hier.