Privévastgoed schenken tegen nultarief: moet Vlaamse gunstregeling voor familiebedrijven op de schop?

Gunstregeling voor familiebedrijven, hoezo?

Iemand die vandaag een familiebedrijf heeft en de aandelen bij leven schenkt aan haar of zijn kinderen, hoeft daar geen belastingen op te betalen. Laat de eigenaar het bedrijf over na zijn dood dan ligt de erfbelasting voor de kinderen op amper 3 procent. 

Voor wie het zich afvroeg: ja, dat is een gunstige regeling wanneer je vergelijkt met "normale" schenkingen of erfenissen. Bij een schenking van roerende goederen aan familieleden betaal je normaal 3 tot 7 procent schenkbelasting (tenzij de schenker nog minstens 3 jaar leeft en kiest voor niet-registratie, dan is de schenking belastingvrij). Bij een "normale" erfenis van vastgoed kan de erfbelasting oplopen tot 27 procent als je van je ouders of partner erft en tot 55 procent bij de erfenis van een oom of tante.

Waarom bestaat dat gunstige regime eigenlijk?

Dat gunsttarief voor familiebedrijven heeft, historisch gezien, een nobele bedoeling. "De idee was indertijd om te vermijden dat, als de pater familias van een familiebedrijf zou sterven, de erfgenamen in financiële problemen zouden belanden en dus de continuïteit van het bedrijf in het gedrang zou komen", legt Ive Rosseel van het ACV uit.  

Wat is het probleem?

Die regeling rond schenkingen wordt tegenwoordig wel erg ruim toegepast, merkt Rosseel op. Zo brengen sommige families ook privéwoningen en verhuurd vastgoed onder in hun vennootschap, zelfs als die niks te maken hebben met de bedrijfsactiviteit. Dat scheelt een enorme slok op de borrel op vlak van erf- en schenkbelastingen. 

Of dat wel mag? Ook de Vlaamse Belastingdienst zet er vraagtekens bij: verschillende grote vennootschappen die dat trucje hebben toegepast, zijn in een juridisch conflict beland met de belastingdienst, maar met weinig succes voor die laatste. 

Zo was er het fameuze slagersarrest in 2020, waarbij een slagerszoon de zaak van zijn vader erfde. In die vennootschap had de vader ook privévastgoed ondergebracht. De Vlaamse Belastingdienst weigerde de regeling toe te passen, de erfgenamen vochten dat aan en de rechter gaf de slagerszoon gelijk.

En in april van dit jaar stelde een ander vonnis dat de hele gunstregeling ook voor vrije beroepen, zoals artsen of architecten, kan worden gebruikt. Meer nog: de familieleden hoeven diezelfde activiteit niet eens verder te zetten.

"Een zoon of dochter kan gerust een frituur maken met de vennootschap van een vader die pakweg arts was. Dat is volledig bij de haren getrokken en nooit de bedoeling geweest van die regeling."

Waarom kaart het ACV dat nu aan?

De vakbond doet dat niet toevallig net nu de onderhandelaars van de N-VA, Vooruit en CD&V samenzitten om een Vlaamse regering te vormen. Een hervorming van de erfbelasting kan natuurlijk helpen om de plannen van die regering te financieren. ACV rekent alvast voor dat Vlaanderen door het gunstregime de voorbije 5 jaar 1 miljard euro aan belastingen misgelopen.

Of een hervorming ook effectief op tafel ligt? Rosseel haalt de schouders op. "Vlaams formateur en aftredend Vlaams minister van Financiën Matthias Diependaele (N-VA) rekent gewoon op de verrottingsstrategie: hij laat de Vlaamse Belastingdienst de kastanjes uit het vuur halen in de rechtbank. Maar die krijgt telkens ongelijk, omdat eigenlijk het decreet moet worden aangepast. Diependaele weet dat maar al te goed."

Hallo kabinet-Diependaele? "We geven tijdens de formatie geen antwoorden op inhoudelijke vragen."

Welke veranderingen vraagt het ACV dan aan de gunstregeling?

De erfenisregeling moet niet volledig op de schop, maar mag enkel slaan op bedrijfsactiva en dus niet op privévastgoed, klinkt het. Ook moeten de erfgenamen dezelfde activiteit verderzetten. Idealiter stijgt de erfbelasting ook naar 5 procent.

Voor de schenkingen moeten dezelfde voorwaarden gelden, "maar een tarief van 0 procent is al te gek". "Een minimale bijdrage van 3 procent lijkt ons billijk", besluit Stijn Gryp, nationaal secretaris van ACV.

Bron: vrtnws.be en De Ochtend