Ga naar hoofdinhoud

Luister Live

Programma's

Select

Podcasts

Alles begint bij luisteren

Radio 1 Sessies

album van de week

classic album van de week

ontbreekwoordenboek

De Ochtend

Professor Internationale Betrekkingen: "Turkse inval in Syrië? Europa staat erbij en kijkt ernaar, zoals zo vaak"

do 10 okt. - 5:57

Het Turkse offensief tegen de Koerden in het noorden van Syrië kan verstrekkende gevolgen hebben. "De Koerden houden op Syrisch grondgebied nog heel wat ex-IS-strijders vast, maar zullen die niet meer bewaken om die inval af te kunnen slaan. Als zij vrijkomen, ontstaat er chaos", zegt professor Internationale Betrekkingen David Criekemans.
© AFP

Het Turkse offensief tegen de Koerden in het noordoosten van Syriëe is sinds gisteravond een feit. Er worden niet alleen luchtbombardementen uitgevoerd, er worden ook grondtroepen ingezet. De operatie is volgens president Recep Tayyip Erdogan bedoeld om Turkije te beschermen tegen de Turks-Koerdische afscheidingsbeweging PKK, de Syrisch-Koerdische militie YPG en terreurgroep IS.

De inval komt er nadat de Amerikaanse president Donald Trump eerder deze week onverwachts aangekondigd heeft dat hij een deel van de Amerikaanse grondtroepen uit het grensgebied terugtrok. Die troepen waren daar om de door Koerden geleide strijdmacht SDF te helpen IS te verslaan."

Het lag in de lijn der verwachtingen dat dit zou gebeuren, maar ik dacht niet dat het zo snel zou zijn", zegt David Criekemans, professor Internationale Betrekkingen aan de Universiteit Antwerpen, in 'De Ochtend'. "President Erdogan dacht blijkbaar een of ander groen licht te hebben gekregen door die beslissing van Trump. Hij zag het blijkbaar als zijn kans, zijn window of opportunity."

"Trump draait in verschillende richtingen"

De Turkse aanval wordt over de hele wereld veroordeeld, ook door de Amerikaanse president Donald Trump. Die liet Erdogan eerst begaan, maar noemde het Turkse offensief daarna een slecht idee. "Ik denk dat Trump niet altijd de details en de complexititeit van het terrein kent", zegt Criekemans.

"Ik denk dat hij misschien ook verbaasd was door de reactie in de VS, binnen zijn eigen Republikeinse partij was er forse kritiek. Hij tweette dan toch dat de Turken het rustig aan moeten doen en niet te veel geweld gebruiken, want dan zou hij de Turkse economie vernietigen."

"We zullen zien hoe er nog vanuit de VS gereageerd wordt. We zien dat Trump in verschillende ricthingen aan het draaien is. Er zit overal wel een constante in: die Amerikaanse troepen naar huis halen, want die overzeese oorlogen, dat is niet meer de bedoeling."

"Koerden in de steek gelaten, hét drama"

De situatie voor de Koerden in het noordoosten van Syrië is penibel. Jaren stonden ze in de voorste linies in de internationale strijd tegen IS, en de indruk wordt nu gewekt dat ze in de steek gelaten worden. "Dat is inderdaad hét drama van de huidige situatie. De Koerden waren voor het Westen en voor de Europese landen in het bijzonder het belangrijkste schild tegen IS. Zij hebben heel wat grote klappen opgevangen. En nu worden ze in de steek gelaten."

De Koerden moeten ook toezien hoe ze een deel van hun hartland, hun kerngebied kwijtspelen, stipt Criekemans aan. "Dat deel in het noordoosten van Syrië, dat is hun kernland van de Koerden in Syrië. Ze moeten 30 km afstand houden van de grens. Dat gebied wordt ontvolkt, en de Turkse president Erdogan wil er een soort social engineering toepassen. Hij wil er soennitische vluchtelingen uit andere delen van Syrië plaatsen."

"Hij gaat zelfs steden bouwen om een buffer te creëren tussen de Koerden in zijn eigen land en de Koerden in Syrië. Erdogan vreest nog altijd dat de Koerden zich allemaal zouden verenigen en een Groot Koerdistan oprichten."

"Europa is niet echt een macht"

Iedereen kijkt naar de VS, maar wat met Europa? Daarover is Criekemans duidelijk. "Europa is niet echt een macht in deze. Er zijn wel Britse en Franse troepen, maar slechts zeer beperkt en niet capabel om enige verandering op het terrein te brengen. We staan erbij en we kijken ernaar, zoals nogal vaak in het tegenwoordige tijdperk."

Maar kàn Europa eigenlijk wel iets doen? "Wel, Turkije zit bij de NAVO. Ik zou verwachten dat daar toch wel een deftig woordje gepraat wordt over de situatie. Hoe zit dat met dat lidmaatschap van Turkije. Als dat land zomaar zonder enig mandaat of zonder enige afspraak een ander land binnenvalt, en er dan nog eens aan social engineering wil doen... Willen wij nog een alliantie met zo'n partner? Ik denk dat die vraag nu zeer openlijk op tafel ligt."

Ik zou verwachten dat er bij de NAVO toch wel een deftig woordje gepraat wordt hierover. Als Turkije zonder enig mandaat of afspraak een ander land binnenvalt... Willen wij nog een alliantie met zo'n partner?

Alles hangt van de politiek en hoever die wenst te gaan, stelt Criekemans. "Ik hoorde gisteren Jens Stoltenberg, de secretaris-generaal van de NAVO. Hij brengt zichzelf toch in een onmogelijke spreidstand. Turkije moet voorzichtig zijn, zegt hij, er mogen niet te veel doden en gewonden vallen. Ik vind dat dat erg op het randje is."

"De NAVO is een veiligheidsgemeenschap, de veiligheid van die landen is getraild. Dat betekent impliciet ook dat een land als Turkije ook niet de veiligheid van andere landen in gevaar mag brengen." Volgens Criekemans is dat geen onbelangrijke overweging. "We mogen niet vergeten dat de Koerden op Syrisch grondgebied nog heel wat voormalige IS-strijders in de gevangenis hebben, en dat IS nog niet verslagen is. Die dreigen eventueel vrij te komen, en dat bedreigt de veiligheid van Europa."

"Heropflakkering IS en ander extremisme? Zeker en vast een risico"

De Koerden lieten al weten dat alle operaties tegen IS stopzetten om zich te concentreren op dat conflict. "Het is absoluut een risico dat er een heropflakkering van het geweld door IS komt", waarschuwt Criekemans. 

Als Koerden de gevangen IS-strijders niet meer bewaken, kunnen ze vrijkomen, en ontstaat er chaos. En in die chaos kunnen we verwachten dat er dingen gebeuren die niet gepland waren.

"De Koerden zullen beseffen dat ze er misschien alleen voor staan. Ze hebben weinig middelen, maar met de middelen die ze hebben, gaan ze zich wel verdedigen tegen die inval. Als ze de gevangenissen niet bewaken, komen die voormalige IS'ers vrij, en dan ontstaat er chaos."

"En in die chaos kunnen we verwachten dat er dingen gebeuren die niet gepland waren, ook niet door Turkije. Met andere woorden, een heropflakkering van IS is een reële bedreiging." En mogelijk ook een voedingsbodem voor nieuw extremisme, want "IS en ander radicalisme drijven op chaos."

Economische sancties

Europa is militair tot weinig in staat, maar economisch wel. Nederland haalde gisteren aan dat er economische sancties tegen Turkije genomen moeten worden. "Ik vind dat dat op tafel moet komen, ons land kan dat zeker ook aankaarten", zegt Criekemans. Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) pleit intussen voor economische sancties.

Welke kaarten hebben de Koerden nog? "Er zijn signalen dat ze zich eventueel zouden kunnen openstellen naar de Syrische president Assad om samen te vechten tegen de Turkse inval. Assad, die ze ooit hebben bestreden."

"We zien ook dat de Russen zich op dit moment vrij stil houden. Ze laten blijbaar toe dat Turkije die zone in het noden inneemt, waardoor dat land ook een permanente gesprekspartner wordt als het gaat over de toekomst van Syrië. Maar deze situiatie zou al snel ut de hand kunnen lopen en dan belanden we alweer in een nieuwe fase in de Syrische oorlog."

Beluister het gesprek met David Criekemans via Radio 1 Select (Je vindt er de meest recente fragmenten van Radio 1)

Bron: vrtnws.be en 'De Ochtend'

Lees ook:

Lees ook:

Blijf op de hoogte

Ontdek de beste podcasttips, beluister het meest recente nieuws en doe mee aan exclusieve acties.

Volg ons op
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Jobs

Privacy

Gebruiksvoorwaarden

Heb je een vraag?

Contact

Wedstrijdreglement

Logo UitInVlaanderenLogo Cim Internet