Psychologische klap niet te onderschatten: “Israël dacht dat het militair zo superieur was, deze aanval komt als een schok"

“Niemand had gedacht dat Hamas, een organisatie die voordien op heel amateuristische wijze aanvallen uitvoerde, nu plots zo professioneel zou uitbreken en deze enorme aanslagen zou organiseren”, zegt Koert Debeuf in  'De ochtend'. Debeuf is Midden-Oosten-expert aan de VUB.

Israël heeft een van de meest geavanceerde inlichtingendiensten ter wereld. Dat Israël dit niet heeft zien aankomen, is verrassend, zegt ook Debeuf. “Israël kent elke centimeter van Gaza. Het is een falen van de inlichtingendienst dat vergelijkbaar is met het falen 50 jaar geleden bij de start van de Jom Kipoer-oorlog.”

“Iedereen die even in de Palestijnse gebieden rondloopt, weet dat de situatie daar op springen staat. Het is er heel moeilijk leefbaar”, zegt Debeuf. Maar dat de aanval van Hamas 50 jaar en één dag na de Jom Kipoer-oorlog van 1973 komt, is geen toeval. Volgens Debeuf is die datum zeer zorgvuldig uitgekozen, met oog voor symboliek.  

Vals gevoel van veiligheid

“Net zoals 50 jaar geleden was men ook zaterdag niet aan het opletten omdat het een feestdag is”, legt Debeuf uit. Maar daarnaast staat de militaire bezetting rond Gaza al langer op een lager pitje. Dat speelt ook een aanzienlijke rol, zegt Debeuf. Zo is het grootste deel van de troepen, die normaal gezien rond Gaza gestationeerd zijn, de afgelopen maanden verhuisd naar de Palestijnse bezette gebieden aan de Westelijke Jordaanoever.

Een keuze van de nieuwe, extreemrechtse regering van premier Netanyahu. “De kolonisten nemen daar steeds agressiever land in en vernielen er olijfgaarden. Dat doen ze met steun van de extreemrechtse regering en de bescherming van het leger. Dat het leger vooral daar zat op het moment van de aanslag, is dus een gevolg van de politiek.”

Daarnaast zit Israël ook met een vals gevoel van veiligheid. “Israël denkt dat het militair zo superieur is, dat niemand hen iets kan maken. En toch vielen in 1973 zowel Egypte als Syrië binnen. Dat het nu opnieuw is gebeurd, komt dus als een grote schok.”

Psychologische klap

Die psychologische klap voor Israël valt niet te onderschatten, benadrukt Debeuf. “Alles waar zij dachten voor te staan en de kracht die ze dachten te hebben, dat blijkt allemaal een lemen reus te zijn. Dat Israël hier niet op voorbereid was, is duidelijk.”

Op dit moment heeft het land de situatie nog steeds niet onder controle. En voor Netanyahu zal dit niet zonder gevolgen blijven, klinkt het bij Debeuf. “Nu staat iedereen op één lijn, maar na enkele weken zal die coalitie verkruimelen en dan zal men een verantwoordelijke zoeken. Na de Jom Kipoer-oorlog is de toenmalige premier moeten aftreden omdat hij zwaar gefaald had. Nu wordt er ook naar Netanyahu en zijn extreemrechtse coalitie gekeken. Zij hebben de sfeer voor wat er dit weekend is gebeurd mee mogelijk gemaakt.”

Grondoffensief?

Hoe het conflict verder verloopt, is moeilijk in te schatten. Een grondoffensief in Gaza is niet evident, zegt professor Debeuf. “Dat komt door een aantal verschillende factoren. Je hebt natuurlijk mogelijk honderden gijzelaars in Gaza. Als die verspreid zijn over het hele gebied, lopen die natuurlijk risico dat ze mee slachtoffer gemaakt worden van het Israëlische offensief. Daarnaast is Hamas beter voorbereid dan Israël. In het verleden kwam Israël Gaza binnen en legde ze delen volledig plat. Dat is nu niet zo eenvoudig."

Verder zit Israël ook politiek met een aantal regionale akkoorden die zeer belangrijk zijn. “De afgelopen jaren zijn er akkoorden gesloten tussen Israël en een aantal Arabische landen in de regio. Als Israël nu fel over de schreef gaat, zal de Arabische straat daar niet mee kunnen leven. De politieke relaties in de regio zouden volledig op losse schroeven komen te staan.”

Externe uitbreiding van conflict onwaarschijnlijk

Of het conflict verder zal uitbreiden naar naburige landen lijkt de professor onwaarschijnlijk. “Iran roept al jaren dood aan Israël uit. Hezbollah uit Libanon is niet voorbereid op een militair conflict en van de andere Arabische landen moeten we ook niet veel verwachten. Ik denk dat de belangrijkste vraag niet over een externe uitbreiding gaat, maar eerder over een interne uitbreiding naar de Westelijke Jordaanoever en Oost-Jeruzalem.”

Zullen de Palestijnen het gevoel hebben dat dit het moment is om een nieuwe intifada – een nieuwe opstand – te beginnen? "Alles ligt daarvoor klaar. Er zijn al jaren élke dag opstoten. Voor alle duidelijkheid, dat is begrijpelijk. Iedereen die in de Gaza of in de andere Palestijnse, bezette gebieden is geweest, voelt dat het niet houdbaar is. Dus zolang er niet gezocht wordt naar een interne, duurzame oplossing, krijg je dit als gevolg”, aldus Debeuf.

Bron: vrtnws.be en De ochtend