Ruim een derde van alle klimaatopwarming komt voort uit de landbouw

De impact van de landbouw op milieu en klimaat zijn gigantisch. Zeventig procent van het heldere water in de wereld wordt voor de landbouw gebruikt, en van de door de mens veroorzaakte klimaatopwarming is ruim een derde (37 procent) op de landbouw terug te brengen, als je het pre- en post-productieproces erbij telt.

Enorme cijfers dus, die er voor zorgen dat de landbouw zoals we die kennen op termijn niet houdbaar is. Of de overconsumptie van die landbouwgoederen: tussen 2010 en 2016 werd 25 tot 30 procent van het geproduceerde voedsel weggegooid. Dat blijkt uit het jongste rapport van het VN-klimaatpanel IPCC.

Kan dat ooit opgelost raken?

De vraag is dan: hoe los je dat op? Dat kan door een slimmere landbouw, met bijvoorbeeld betere meststoffen die meer produceren of productie op tot nog toe ongebruikte grond toelaten. Maar tegelijkertijd zal er ingegrepen moeten worden aan vraagzijde. "De vraag naar voedsel met een grote klimaatimpact - op de eerste plaats vlees, van herkauwers - zal moeten verminderen", zegt professor Annemie Geraard professor van de vakgroep bio-ingenieurswetenschappen van de Leuvense Universiteit.

"Maar dat is niet makkelijk als je wil vermijden dat mensen zich geviseerd voelen. Je kunt ze heel moeilijk verplichten tot iets, of ze iets afnemen." Hoe dan ook is er weinig tijd om nog te wachten, zegt Geeraerd. "Als er niets gebeurt, zouden er wel eens voedseltekorten kunnen opduiken in de toekomst. Ook in landen met een stijgend ontwikkelingsniveau stijgt de vraag naar vlees. En we kunnen de Chinezen niet verbieden om vlees te eten."

"Ooit bereikt die ook daar - net als bij ons - een saturatiepunt, maar je kunt daar niet op wachten. Als je kijkt naar de klimaatsverandering is het belangrijk dat dat verandert."

Minder verspilling is belangrijker dan minder plastic

De overconsumptie van landbouwproducten aanpakken, is dus erg dringend, ook al door de omvang ervan. Volgens Geeraerd -en het VN-rapport- is het een veel belangrijkere factor dan de nochtans druk bediscussieerde plastic soep. "De consument focust op wat hij ziet. Men focust op plastic zakjes, en daar wil men iets aan doen. Maar het probleem dat we te veel kopen, zit meer verborgen. Plastic zakjes zijn geen goed idee, maar misschien is het wel beter dat een komkommer in plastic verpakt is. Hij gaat langer mee, en de kans dat hij opgegeten wordt, is groter. "

Volgens Geeraerd is het heel moeilijk iets te doen aan die verspilling. "Er zit al snel iets in de frigo dat je niet op tijd hebt opgegeten. Of we kopen gewoon te veel. Zeker in de ontwikkelde wereld: je hebt al snel iets gekocht dat je niet nodig hebt, en uiteindelijk weggooit. Ook al omdat voedsel hier zo goedkoop is. Het zijn vooral de particulieren in rijkere landen die verantwoordelijk zijn voor die verspilling, veel meer dan die in minder rijke landen, waar voedsel niét zo goedkoop is."

Labels

Geeraerd pleit voor labels voor milieuvriendelijke producten, of de wettelijke verplichtingen voor winkels om de "schone" producten prominent aan te prijzen.

Tegelijkertijd beseft ze dat het heel erg moeilijk is om zaken in beweging te krijgen, hoe nodig ook. Mensen voelen zich al snel gebruskeerd, of denken dat hen iets afgenomen gaat worden. "Al kun je je de vraag stellen of we echt gelukkiger zijn omdat we nu twee keer meer vlees eten dan in 1961. Maar er zit ook een ethisch aspect aan de zaak: hoe overtuig je mensen om op een andere manier met voedsel om te gaan."

Luister naar het gesprek met Annemie Geeraerd in De wereld vandaag

Bron: vrtnws.be en De wereld vandaag