Ga naar hoofdinhoud

Luister Live

Programma's

Select

Podcasts

Alles begint bij luisteren

Radio 1 Sessies

album van de week

classic album van de week

ontbreekwoordenboek

De Wereld van Sofie

Sem is non-binair: “De juiste voornaamwoorden gebruiken is belangrijk, het is een teken van aanvaarding en respect"

di 17 mei - 6:59

De term non-binair is voor velen nog iets vreemds. Non-binair wil zeggen dat je jezelf niet als man of vrouw identificeert, en dat je dus ook niet aangesproken wil worden met “zij” of “hij”, maar wel met de voornaamwoorden “die”, “hen” en “hun”. Sem Lannau (die/hun) identificeert zichzelf als non-binair en getuigt in ‘De Wereld van Sofie’ waarom de juiste voornaamwoorden zo belangrijk zijn.
Sem

“Non-binair kan je omschrijven als een spectrum”, begint Sem Lannau. “Je hebt het autismespectrum, dat heel breed is, maar er is ook het genderspectrum. Het hokje man aan de ene kant en het hokje vrouw aan de andere kant, met daartussen nog heel veel soorten genderidentiteiten. Non-binair is daar één van: ik voel me niet 100% man en ook niet 100% vrouw.”

“Er is meer dan man of vrouw”

“Ik was negen jaar toen ik voelde dat er iets niet klopte”, gaat Sem verder. “Ik had ook al heel vroeg borstontwikkeling. Ik was wel gelukkig met mezelf als ik in de spiegel keek, maar ik voelde dat mijn borsten niet pasten bij het beeld dat ik in mijn hoofd had.” 

“Uiteindelijk werd het zo erg dat ik walgde van mezelf. Ik wilde niet meer in de spiegel kijken en ging ook niet meer zwemmen. En dan besefte ik dat er iets meer moest zijn dan alleen maar het mannelijke en het vrouwelijke.”

Het was niet de gemakkelijkste, maar wel de beste beslissing. Het totaalplaatje klopt nu

Sem heeft nooit het gevoel gehad dat die een man wilde zijn. “Ik ben tevreden met mijn vagina. Twee jaar geleden heb ik wel top surgery laten doen, een borstverwijdering, waardoor ik nu kan zeggen ‘het totaalplaatje klopt’, als ik in de spiegel kijk. Het is de beste beslissing ooit geweest. Niet de gemakkelijkste, maar wel de beste.”

Een paar weken geleden is Sem voor het eerst weer gaan zwemmen in een openbaar zwembad: “Dat eerste moment in het water, die plons, was echt zalig. Ik kan dat moment niet beschrijven. Ik had bijna traantjes van geluk.”

Een teken van respect

Vanaf het moment dat Sem uit de kast kwam, heeft die hun pronouns of voornaamwoorden veranderd. Sem wil dus niet aangesproken worden met "hij/zijn" of "zij/haar", maar wel met "die/hun". “Mijn naam is ook niet altijd Sem geweest. Die heb ik een week voor mijn operatie veranderd. En dat was voor mij heel belangrijk, want zo toon je aan de buitenwereld wie je bent. Sinds kort kan je op Instagram ook je voornaamwoorden veranderen, en ik vind het echt heel goed dat sociale media daar ook in mee is.”

“Voor mij persoonlijk zijn die voornaamwoorden wel belangrijk”, gaat Sem verder. “Als ik jou, Anke (reportagemaker), zou aanspreken met Sofie, zou je ook zeggen dat dat niet je juiste naam is. Het is voor mij een teken van respect. Ik aanvaard je, ik respecteer je als mens en ik pas mij aan.”

Koude rilling

Sem benadrukt dat het ook een kwestie van leven en dood is voor sommige mensen. “Ouders die hun naam of voornaamwoorden niet respecteren, kan soms fatale gevolgen hebben. Mijn vrienden gebruiken de juiste pronouns, die en hun, maar mijn ouders gebruiken nog mijn oude naam. Ik ben daardoor een tijdje niet naar huis geweest, omdat dat echt heel moeilijk was. Zelfs zo moeilijk dat ik op een bepaald moment zei dat het niet meer ging, ik voelde me niet gelukkig en niet gewaardeerd.”

“Telkens iemand ‘zij’ of ‘haar’ gebruikt, dan krijg ik een koude rilling. Ik krimp een beetje ineen. Ik had dat voor mijn operatie ook al. Of als ze in de winkel ‘madam’ zeiden, dan kon ik dat woord echt uitkotsen. En dan kroop ik terug in mijn bolster.”

Missen is menselijk

Het is iets waar veel mensen licht over gaan, vindt Sem. “Maar als de mentale staat van de persoon in kwestie ervan afhangt, is dat toch maar een kleintje om je aan te passen? Het is een beetje zoals een andere taal leren: in het begin is het moeilijk maar als je veel oefent, dan lukt het wel.”

Als er iemand twijfelt, bijvoorbeeld in de winkel, dan probeert Sem er met humor mee om te gaan: “Je kan moeilijk met een bord rondlopen met daarop je voornaamwoorden. Ik begrijp het ook wel als mensen twijfelen.”

“Het belangrijkste is dat mensen het eerst vragen”, gaat Sem verder. “Je hebt ook non-binaire mensen die wel hij/hem of zij/haar gebruiken, of allemaal. Vraag het gewoon. En als je mist: een lange uitleg vol excuses is niet nodig, verbeter jezelf gewoon en ga verder met de conversatie. Ik mis zelf soms, missen is menselijk. Het hangt af van wederzijds respect”, zegt Sem.

“Educate yourself”

“Ik ben blij dat er op veel websites al meer is dan M en V. Het zijn de kleine dingen. Toen ik naar het UZ ging, moest ik een formulier invullen en daarop stond enkel M en V. Op de genderafdeling dan nog. Ik heb er dan maar een kotje bij getekend.”

“Ik raak licht geïrriteerd als mensen die mijn juiste pronouns niet willen gebruiken, mensen van mijn leeftijd zijn. Dan denk ik: ‘je bent 30, je kijkt elke dag op sociale media, je bent op de hoogte van alles, je noemt jezelf open-minded, maar dan heb je het wel moeilijk met mijn voornaamwoorden. Educate yourself.”

Ik merk dat oudere mensen, zelfs 90+, veel meer open-minded zijn

Sem komt als thuiszorgkundige in aanraking met verschillende generaties. “Ik merk dat oudere mensen, 70-jarigen, 80-jarigen, 90-jarigen veel meer open-minded en flexibeler zijn dan jongere mensen. Ze hebben zoiets van: wij hebben al een heel leven gehad, doe dat gewoon.”

De reacties op hun operatie waren positief: “Veel mensen zeiden gewoon: ‘als je daar gelukkig van wordt, dan moet je dat doen’. Er was een vrouw van rond de 100 echt super geïnteresseerd en ze zei: ‘moest ik jonger zijn, dan zou ik dat misschien ook doen’. En ik dacht ‘wow, wat een gesprek’. In die periode ging het moeilijker thuis, een heel christelijk huishouden, dus ik was heel blij dat ik mijn werk had. Ik wist dat zij mij accepteerden. Hartverwarmend. ”

Lees ook: 

Lees ook:

Blijf op de hoogte

Ontdek de beste podcasttips, beluister het meest recente nieuws en doe mee aan exclusieve acties.

Volg ons op
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Jobs

Privacy

Gebruiksvoorwaarden

Heb je een vraag?

Contact

Wedstrijdreglement

Logo UitInVlaanderenLogo Cim Internet