De Ochtend
“Sommige rechtszaken laten me gewoon niet los”
ma 20 aug. - 0:44
Die rechtbank heeft de moeilijke taak om personen te vervolgen die verdacht worden van genocide. Dat levert vaak ingewikkelde juridische vraagstukken op. En er is altijd kritiek. Landen als zuid-Afrika en Burundi dreigen zelfs om de rechtbank niet langer te erkennen, omdat ze vooral Afrikaanse leiders berecht. Van Den Wyngaert: “Dat komt omdat landen als Uganda, Congo en Mali zélf zaken aan het Hof zijn komen voorleggen. En we concentreren ons ook op landen buiten Afrika. Zo zijn we nu met onderzoeken bezig in Afghanistan, Georgië en Irak. De processen duren enorm lang, omdat je ook medewerking van die staten zelf nodig hebt. In de zaak rond Uhuru Kenyatta, die nu president van Kenya is, proberen we het staatshoofd zelf aan te klagen. Dat is moeilijk.”
Er was ook veel ophef rond de zaak tegen de Congolees Jean-Pierre Bemba. Voor veel kenners staat het als een paal boven water dat Bemba een oorlogsmisdadiger is. Maar het Hof sprak hem vrij in hoger beroep. “Het Strafhof is geen veroordelingsmachine. We hebben harde bewijzen nodig, niet zomaar iets wat mensen hebben horen zeggen.”
De confrontatie tussen een vrouw en de paramilitairen die haar verkracht hebben, zal me nog lang bijblijven
Oorlogsmisdaden
Van Den Wyngaert werkte ook als rechter bij het Joegoslaviëtribunaal. “Daar zag ik niet alleen de mensen die met hun eigen handen oorlogsmisdaden hebben gepleegd, maar ook de hogere politieke bewindvoerders, die de wreedste beslissingen namen achter de schermen. Als ik de confrontatie tussen zo’n nette man in pak en zijn slachtoffers zie, dan doet dat me een beetje denken aan de Duitse filosofe Hannah Arendt en haar theorie over de banaliteit van het kwaad.”
Nationalisme
“Het Joegoslaviëtribunaal heeft me doen vrezen voor de gevolgen van een extreem uit de hand gelopen nationalisme. In de Balkan had je volksmenners die mensen echt tegen elkaar opzetten. Slobodan Milosevic, bijvoorbeeld. Dat is beangstigend. Sommige rechtszaken laten me gewoon niet los. De confrontatie tussen een vrouw en de paramilitairen die haar verkracht hebben, bijvoorbeeld, zal me nog lang bij blijven. Zij is kunnen ontsnappen, haar medeslachtoffers werden levend verbrand. Het was ongelooflijk moedig van haar om te komen getuigen, oog in oog met de daders. Dan voel je als rechter toch een grote empathie.”
