“Straffen heeft maar een kort effect, wat de frustratie aan beide kanten groter maakt”

“Iets wat vaak gebeurt, is dat ouders gaan straffen in een emotionele reflex. Je ziet je kind iets doen wat echt niet kan en je bent op dat moment boos. Dan bestaat het gevaar dat je te hevig gaat reageren”, aldus pedagoog Pedro De Bruyckere. “Of dat je niet het gedrag, maar het kind negatief gaat bestempelen. Dat is helemaal niet goed.” Uitspraken als: ‘Dat is altijd hetzelfde met jou’, kunnen dus beter vermeden worden.

Geen pedagogische tik

Er zijn nog een aantal absolute no-no's als het gaat over straffen bij kinderen. “Het was onlangs nog in het nieuws: er is weinig pedagogisch aan een ‘pedagogische tik’."

"Een maand geleden werd er een onderzoek gepubliceerd waarbij zelfs aangetoond is dat dit op lange termijn een gelijkaardig effect heeft als mishandeling. Echt niet doen dus.”

Kort effect

“We zien dat straffen maar een kortstondig effect heeft. Dan maak je de frustratie aan beide kanten vaak groter, er ontstaat een discussie en dan ben je al ver van huis. Dat moet je echt vermijden.”

Stappen ervoor

“We hebben het nu vooral over straffen gehad, maar er zijn ook een paar stappen die je ervoor kan doen. Als je bijvoorbeeld gedrag ziet dat niet echt door de beugel kan, dan is soms eens eventjes in de buurt komen en oogcontact maken al genoeg. Dat is een eerste stap die je kan zetten, voor je de grotere stappen moet nemen.” Met die eerste stap zou je woorden dus kunnen vermijden door met een blik te laten zien dat je iets niet helemaal oké vindt.

“En in Angelsaksische landen ben ik al tegengekomen dat gezinnen codewoorden afspreken. Zodat als ze ergens op stap zijn, met dat klein codewoordje al kunnen aangeven wanneer een kind met verkeerd gedrag bezig is, zonder een hele scène te maken.” Wat het woord exact is, doet er niet zoveel toe. Het is vooral belangrijk dat het kind weet wat het betekent.

Dreigen

Ook dreigen is een moeilijk gegeven. “Als je met een bepaalde straf of sanctie dreigt - wat ook al een overtreffende trap is van eens een blik geven of een klein woordje zeggen - moet je ook bereid zijn om dat dreigement uit te voeren. Als dat dreigement al heel overdreven is, dan geraak je in de problemen.”

Andere opties dan straffen en dreigen

“Wat wel belangrijk is, is kijken of er andere mogelijkheden zijn. Bijvoorbeeld zelf het goede voorbeeld geven. Je kan moeilijk verwachten dat je kind nooit vloekt als je zelf de hele tijd vloekt. Je mag niet onderschatten dat je als ouder een rolmodel bent voor je kind.” 

“Je kan ook gaan kijken naar de oorzaken van het probleem Soms stelt een kind een bepaald gedrag, omdat het niet weet dat het niet mag. Op dat moment is een straf misschien ook niet de juiste manier om te reageren. Dan is een uitleg gepaster.”

“Naast een time-out kan je ook een time-in gebruiken. Dan ga je het kind wel eventjes uit het spel halen, maar ook echt in gesprek gaan en samen achterhalen wat er nu juist gebeurde. En op die manier kan je duidelijk maken wat wel of niet kan.”

Samenwerken met je partner

Het zou ook niet slecht zijn om voor je begint op te voeden, al een plan te hebben met je partner over hoe je te werk wil gaan qua opvoeding. Al zijn er weinig mensen die dat doen. “Ik denk dat bijna niemand dat doet. Kinderen worden ook niet geleverd met een handleiding."

"Maar aan de andere kant denk ik wel dat het belangrijk is om in een relatie, op het moment dat de kinderen slapen, te gaan kijken naar hoe je samen dingen aanpakt. En als er een acuut probleem is, misschien af te spreken wie dat aanpakt als de ander telkens dreigt met dingen die niet kunnen bijvoorbeeld.”

Lees ook