Nieuwe Feiten
Succesvolle vrouwen kijken vaker neer op hun vrouwelijke collega’s dan succesvolle mannen
za 12 sep. - 6:29
“Ik heb op de universiteit en in bedrijven aan vrouwen die aan het begin van hun loopbaan staan gevraagd hoe gemotiveerd ze zijn om carrière te maken en wat hun ambities zijn”, zegt Naomi Ellemers, hoogleraar Sociale Wetenschappen aan de Universiteit van Utrecht. “Daarna hebben we ook aan senior medewerkers, die hogere posities bekleden, gevraagd hoe zij dat inschatten voor hun junior collega’s. We hebben dat zowel aan mannen als aan vrouwen gevraagd en dan hebben we de antwoorden vergeleken.”
Heel mannelijk gedrag
Jonge mannen en vrouwen blijken niet erg van elkaar te verschillen. “Ze spreken dezelfde ambitites uit. Maar als we kijken naar de senior mensen, die hen kansen moeten geven, zien we een verschil tussen mannen en vrouwen. Aan de ene kant zien we dat de vrouwen zichzelf mannelijker beschrijven dan de mannen zelf. Ze beschrijven zichzelf als competitief, agressief, stoer… Maar ze zetten zich op die manier af tegen jongere vrouwen want die vinden ze dan minder gemotiveerd en ze onderschatten ook de ambitities van de jongere vrouwen.”
Vrouwelijke bazen zijn dus extra kritsch voor vrouwelijke collega’s. “En 15 jaar geleden hadden we dit ook al ontdekt”, zegt Ellemers. “Maar we hadden de hoop dat naarmate er meer vrouwen in hogere posities zouden komen, dat effect ook zou verdwijnen. Daarom hebben we het onderzoek nu nog eens herhaald en we vinden nog steeds hetzelfde patroon.”
"Het ligt niet aan de vrouwen zelf"
De onderzoekers zijn niet zo tevreden met de term die daarvoor al gegeven werd: namelijk het ‘Queen Bee-effect.’ “Dat suggereert dat het iets is wat in die vrouwen zit. Dat vrouwen nu eenmaal vervelend doen tegen andere vrouwen of dat ze als enige graag op een hogere positie willen zitten. Maar onze conclusie is dat het helemaal niet aan die vrouwen ligt”, benadrukt Ellemers.
“Het ligt eigenlijk vooral aan de werkomgeving en aan de manier waarop deze vrouwen behandeld worden. We zien dat ze in een werkomgeving zitten waar heel wat mannelijke stereotiepen zijn over hoe je een goede leidinggevende kan zijn, hoe die eruit ziet, hoe die zich gedraagt… En de sleutel voor vrouwen om succesvol te zijn, is zich aanpassen aan dat mannelijke beeld.”
Self group distancing
Geldt hetzelfde effect dan voor andere groepen die niet verwacht worden zo’n hoge positie te bekleden? “Zeker. En dat is ook één van de redenen waarom wij denken dat het niet zoveel met vrouwen te maken heeft. We hebben dat ook onderzocht bij etnische minderheden in leidinggevende functies. We noemen het ‘self group distancing’: je zet jezelf af tegen de groep om succesvol te zijn en om te kunnen zeggen: “ik ben anders en ik kan dit wel.”
De onderzoekers denken dat dat voor bedrijven een nadeel is, die ‘self group distancing’: “Je hoort vaak dat er gestreefd moet worden naar diversiteit", zegt Ellemers. "Maar we zien dat het helemaal niet zo goed werkt omdat iedereen zich moet aanpassen aan het bedrijf. En ofwel passen mensen zich aan en zijn ze succesvol, maar is er nog steeds geen diversitieit. Ofwel hebben ze er heel veel moeite mee en gaan ze weer weg en wordt er gezegd: ‘Zie je wel, deze mensen zijn niet geschikt.’ En zo verandert er heel weinig.”
