Vlaams Belang blijft de grootste partij, Alexander De Croo de populairste

Het waren tumultueuze maanden sinds de verkiezingen van mei 2019, nu twee jaar geleden. Maar een woelige regeringsvorming en een woekerend virus hebben ondanks alles (voorlopig) geen impact op het stemgedrag van de gemiddelde Vlaming.

Het lijkt erop dat het politieke landschap op dit moment bevroren is. De resultaten van deze peiling liggen niet zo ver van de uitslag van de verkiezingen af. Kort samengevat: de extremen doen het goed, het centrum blijft zwak presteren – CD&V nog het zwakste van allemaal.

Vlaams Belang blijft met een score van net geen 25 procent de grootste partij. Dat is ongeveer even veel als bij De Stemming van vorig jaar. De partij groeit dus niet verder door. Ten opzichte van de vorige “Stemming” tenminste. Want ze zit nog altijd goed zes procent boven haar resultaat – 18,5 procent – van de Vlaamse verkiezingen van 2019.

Vlaamse meerderheid

Voor de partij is het van levensbelang dat ze nog wat verder doorgroeit: Vlaams Belang mikt vooral op de verkiezingen van 2024 en hoopt dan incontournable te worden als coalitiepartner in de Vlaamse regering.

Voorlopig is dat niet zo, maar de huidige Vlaamse regering slaagt er met deze score niet in om opnieuw een meerderheid te vormen (wat ook al bij “De Stemming” van vorig jaar het geval was). N-VA, Open VLD en CD&V samen halen nog altijd maar 43 procent van de stemmen, tegenover 53,3 bij de verkiezingen twee jaar geleden.

Wie wel een meerderheid zou halen in het Vlaams parlement: N-VA en Vlaams Belang samen. Opgeteld zijn ze goed voor 46,2 procent. Dat is geen meerderheid in procenten maar wel in zetels. Dat verschil is te verklaren door ons kiessysteem, dat de grootste partijen proportioneel meer zetels geeft dan de kleinere.

De "kleintjes"

Over die kleinere partijen: ondertussen is het al enkele jaren de vaststelling dat er naast VB en N-VA enkel nog "kleintjes" overschieten. De traditionele machtspartijen hokken samen met Groen op eenzelfde vierkante meter, met scores tussen de tien en twaalf procent. PVDA leunt daar met 7,9 procent onderhand dicht bij aan.

Bij die “kleintjes”, twee vaststellingen. Een eerste is dat Vooruit de grootste van hen is. De voormalige SP.A gaat ook als enige vooruit, ten opzichte van de vorige peiling én van de verkiezingen (al is het altijd opletten met dit soort van vergelijkingen omdat er een foutenmarge op zit).

Slecht nieuws voor CD&V

Voor CD&V ziet het er minder goed uit: de partij van Joachim Coens klokt ondertussen af op 10 procent, ver verwijderd van de droom van twintig procent. CD&V is daarmee kleiner dan Groen, Open VLD en Vooruit. Opvallend: de heisa over Vlaams parlementslid El Kaouakibi heeft weinig impact op de score van Open VLD.

Eigenaarschap

Het onderzoek “De Stemming” gaat verder dan een peiling. Het biedt ook zicht op de gezondheid van de politieke partijen op de wat langere termijn. Dat gebeurt aan de hand van het zogenoemde "eigenaarschap" van bepaalde thema’s.

Dat betekent dat sommige partijen door de kiezer met een bepaald thema geïdentificeerd worden – de groenen met het klimaat bijvoorbeeld.

Uit “De Stemming” blijkt dat vooral Vooruit erin geslaagd is om haar profiel aan te scherpen (en zich zo voor kiezers aantrekkelijk maakt). Ze is “eigenaar” van de thema’s gezondheidszorg, werkgelegenheid, pensioenen en sociale zekerheid. In totaal haalt ze op 7 van de 9 bevraagde thema’s hogere scores. Open VLD wordt meer dan de andere met economie geïdentificeerd, Vlaams Belang met migratie, Groen met milieu en mobiliteit, en N-VA met staatshervorming.

Voor N-VA is dat geen geweldig nieuws: de partij kan maar een thema claimen – het communautaire - en moet anderen laten voorgaan als het over pakweg migratie, econonomie of werkgelegenheid gaat. Enkel op het vlak van economie kreeg de partij een scherper profiel, terwijl het de voorbije jaren toch ook op migratie fors inzette. Bovendien blijft de partij stemmen verliezen aan het Vlaams Belang.

Een vervelende vaststelling ook vor CD&V: dat kan geen enkel thema claimen. Bovendien blijkt uit het onderzoek dat sinds 2020 op al haar flanken stemmen verliest: ter linkerzijde aan Vooruit en rechts aan Open VLD en Vooruit.

Het potentieel van de partijen

Als het gaat over het potentieel van de politieke partijen – in hoeverre zouden kiezers van andere partijen ook voor hen kunnen stemmen – verschilt CD&V weinig van de andere, kleinere partijen. Voor N-VA is er wel goed nieuws: de partij heeft zeker het potentieel om Vlaams Belang weer in te halen als grootste van Vlaanderen.

Wie is de populairste?

De populairste politicus van dit moment is ongetwijfeld premier Alexander De Croo (Open VLD). Hij scoort goed bij zowel de eigen achterban als bij kiezers van andere partijen. Na hem komt Bart De Wever (N-VA), nu al bijna 15 jaar onafgebroken in een toppositie bij dit soort pop polls. Tom Van Grieken (Vlaams Belang), Conner Rousseau (Vooruit) en Frank Vandenbroucke (Vooruit) vervolledigen de top vijf.

De Croo is vooral populair bij de wat oudere, kapitaalkrachtige en hoger opgeleide kiezer. Hij valt ook beter in de smaak bij een groen publiek dan De Wever. Maar de N-VA-voorzitter scoort goed bij alle leeftijden. Heel opvallend: bij de 18- tot 25-jarigen is hij zelfs populairder dan de jonge Conner Rousseau, die via social media toch vooral die groep bespeelt.

Het grote verschil tussen De Croo en De Wever is dat die laatste met zijn eigen populariteit ook zijn partij versterkt. In de top twintig staan behoorlijk wat andere N-VA-figuren (Jan Jambon, Theo Francken, Ben Weyts of Zuhal Demir). Van Open VLD duikt geen enkele andere naam op – Bart Tommelein en Maggie De Block zijn ondertussen uit de top twintig getuimeld.

De pop poll is niet bijzonder gunstig voor (alweer) CD&V. Er duiken slechts drie namen op in de lijst: Hilde Crevits, Annelies Verlinden en Wouter Beke, en dan nog op relatief lage posities.

Maar het slechtste nieuws is er voor de hele politiek: het meest courante antwoord op de vraag "door welke politicus voelt u zich op dit moment het best vertegenwoordigd?" was: geen enkele. Dat was goed voor ongeveer één derde van alle antwoorden.

Bron: vrtnws.be en 'De Ochtend'

Beluister hier de analyse van Ivan De Vadder uit 'De Ochtend'.