Waarom hebben we het zo moeilijk met opgeven?

Volgens ‘Quitting, A Life Strategy’, het nieuwe boek van de Amerikaanse journaliste Julia Keller, is niet doorzetten of volhouden het geheim van een gelukkig leven, maar wel weten wanneer je moet stoppen. En zo steekt ze haar middelvinger op naar de zelfhulpgroepen die je doen geloven dat een mens altijd moet doorgaan.

"Cultuur van individualisering"

Maar waarom ligt stoppen voor veel mensen zo gevoelig? Waarom blijven we krampachtig doorbijten? Volgens Samira van Bohemen, cultuursociologe aan de Erasmus Universiteit van Rotterdam, hangt dat samen met de “cultuur van individualisering” waarin we leven. “We stellen het individu heel erg centraal, en hechten heel erg aan iets zoals individuele vrijheid.  Maar met die vrijheid komt ook een enorme verantwoordelijkheid.”

“Je bent regisseur van je leven, maar daar komt ook verantwoordelijkheid bij kijken”

“Er is een soort idee ontstaan dat allerlei vormen van sociale ongelijkheid – zoals status, klasse, gender – niet meer bestaan, en dat iedereen het leven kan maken zoals ze dat zelf willen. Je bent dus een regisseur van je eigen leven.  Dat vinden we allemaal heel erg fijn, maar daar komt ook een enorme verantwoordelijkheid bij kijken.  Want als een bepaalde keuze voor iets - zoals een profcarrière als wielrenner – niet juist blijkt, wordt dat heel erg gezien als een soort van persoonlijk falen, in plaats van ons af te vragen of de doelen wel goed waren.  Of misschien waren er toch wel vormen van ongelijkheid waardoor het voor sommige mensen lastiger is om bepaalde doelen te bereiken.” We zitten dus met een soort maakbaarheidsidee dat we ons lot zelf in handen hebben. Als je het opgeeft, ben je zelf het probleem.

“Tegelijk komt er ook nog een enorme prestatiecultuur en een cultuur van perfectie bij kijken” zegt Van Bohemen. “Goede doelen in je leven zijn bijvoorbeeld presteren, het hebben van een leuk huis, de ideale partner, leuke kinderen, een leuke hond. Zo wordt het voor veel mensen heel moeilijk om te zeggen dat iets niet lukte.”

Was het vroeger anders?

“Vroeger was je leven bij je geboorte al min of meer voor je bepaald” zegt Van Bohemen. “Op het moment dat je vader smid was, wist je dat je ook smid zou worden. Als je ouders religieus waren, of bij een bepaalde kerk hoorden, ging je ook naar die kerk, en trouwde je ook binnen die kerk. Dat waren allemaal geen vraagstukken, alles was min of meer voor je besloten. Het leven ligt nu veel meer open. Daardoor kan je veel meer zelf beslissen. Maar je móet ook meer zelf beslissen.”

Het gevolg is ook dat we met z’n allen veel meer onder druk staan. “Je ziet ook dat dit allerlei gezondheidsgevolgen heeft voor mensen. Ze zijn overspannen of hebben een burn-out. Dat is onderdeel van de tijd waarin we leven, en hangt sterk samen met die prestatiecultuur, en het feit dat we ons als individuen zo verantwoordelijk voelen voor ons eigen geluk.”

Lees ook