Waarom is er alleen in de Lage Landen zoveel heisa over stikstof? "Kleine landen met verschrikkelijk grote veestapels"

Beelden van boze boeren die protesteren tegen zware stikstofmaatregelen van beleidsmakers zie je vandaag enkel in Nederland en België. Een typisch probleem van de Lage Landen dus?

"Zeker niet", vertelt hoogleraar milieusysteemanalyse Wim de Vries van de universiteit van Wageningen in "De wereld vandaag". Hij voert al jaren onderzoek naar de effecten van stikstof. "Dat is een Europees probleem. Elk Europees land krijgt al jaren een stikstofplafond opgelegd. Het probleem speelt al meer dan 40 jaar en werd in de jaren 80 nog 'zure regen' genoemd. Dat was een combinatie van stikstofoxide, ammoniak en zwavel."

Dat liep in die jaren 80 compleet uit de hand, weet de Vries nog. "Vooral in landen met een heel grote veedichtheid: koeien in stallen zonder grond erbij. Dat was met name in Nederland en België het geval, maar ook voor een stuk in Duitsland, in Denemarken, in Bretagne (Frankrijk, red.) of op de Po-vlakte (Noord-Italië, red.)."

Dieet

Die zwaveluitstoot hebben we in Europa intussen met 90 procent teruggedrongen en ook de stikstofoxiden zijn overal naar beneden gegaan. "Maar de ammoniak is maar heel beperkt gedaald. En de landen die daar een grote bijdrage aan leveren, Nederland en België, zitten daardoor nu in de problemen." Door die hoge uitstoot wordt kwetsbare natuur bedreigd waarvan Europa zegt dat we die moeten beschermen.

De Vries vergelijkt de ammoniakuitstoot met een ongezond dieet. "Het is als een patiënt die vroeger 7.000 kilocalorieën at in de plaats van 2.500 wel wat gaan minderen is, maar nooit is beginnen lijnen. Dat overgewicht blijft, zelfs als je wat minder teveel eet. Je gezondheid knapt dan nog niet op."

Wij zijn kleine landen, maar we hoeven niet per se die verschrikkelijk grote veestapels te hebben", klinkt het. "Dat is gewoon ons verdienmodel. We hebben heel veel koeien per hectare. Daardoor stoten wij zoveel uit."

Duitse grens

Maar ook in andere landen in heel Europa zijn er hier en daar nog altijd overschrijdingen van de stikstofplafonds. "Het verschil is: bij ons is het een probleem in het hele land, in die andere landen maar in een klein stukje. Gemiddeld gezien is het probleem er niet zo groot als bij ons. In Europa staat Nederland bovenaan op vlak van stikstofuitstoot per hectare land, gevolgd door België. In de waterkwaliteit staan we dan bijna onderaan, want ook dat is een gevolg van de stikstof. En dan hebben we ook eens de klimaatproblematiek."

Dat neemt volgens hem niet weg dat milieuorganisaties ook in andere landen een juridische strijd zouden kunnen winnen rond stikstof. "Als iemand in Duitsland, in een gebied dichtbij Nederland, naar de rechter stapt, hebben ze er volgens mij dezelfde problemen."

Bron: vrtnws.be en 'De Wereld Vandaag'