De Wereld van Sofie
Waarom knuffelen we (niet) graag?
wo 9 jun. - 9:42
We hebben een jaar lang onze dierbaren amper mogen aanraken, maar dankzij de nieuwe versoepelingen kan hier snel verandering in komen. De een staat hiervoor te springen, terwijl de ander al rilt bij het idee. Waarom knuffelen we wel/niet graag? “Het is een complexe vraag, die helaas geen eenduidig antwoord heeft”, aldus psycholoog Martine Van Puyvelde. “Over het algemeen heeft fysiek contact effect op ons lichaam en mentaal welzijn, al is dat niet bij iedereen een positief effect.”
Fysiologische en neurobiologische veranderingen
“Fysieke aanrakingen hebben een impact op de fysiologie en neurobiologie. Onder fysiologie behoort bijvoorbeeld het hartritme en de ademhaling, waar aanrakingen een directe impact op hebben. Zo zien we bijvoorbeeld dat het hartritme en de ademhaling vertragen na fysieke aanrakingen.”
“Onder neurobiologie behoren de hormonen. Aanrakingen hebben een impact op het knuffelhormoon (oxytocine), het stresshormoon (cortisol) en het verslavingshormoon (dopamine). Bij aanrakingen stijgt oxytocine, wat ons vertrouwen geeft in relaties en daalt cortisol of onze stress. Ook ons dopamine gehalte stijgt bij aanrakingen, wat ervoor zorgt dat we in de toekomst opnieuw aangeraakt willen worden. Deze veranderingen in de fysiologie en neurobiologie vinden plaats bij mensen die graag aangeraakt willen worden”, aldus Van Puyvelde.
Niet iedereen houdt van knuffelen
Voor velen zijn fysieke aanrakingen een belangrijke bron. Tijdens de coronapandemie werd het maar al te duidelijk hoe belangrijk fysiek contact voor velen was. “Het wegvallen van dat fysiek contact kan extra stressgevoelens met zich meebrengen en in het ergste geval chronische stress veroorzaken als we geen compensatie vinden om die stress te uiten”, vertelt Van Puyvelde.
“Maar niet iedereen houdt van fysiek contact. We reageren allemaal anders op stress. Doorheen onze ontwikkeling ervaren we allemaal aanrakingen op een andere manier. Zo kunnen sommige aanrakingen voor bepaalde personen als niet fijn of zelfs traumatisch beschouwd worden. Onze ervaringen die we als kind of tiener hebben meegemaakt, bepalen hoe we op toekomstige aanrakingen zullen reageren. Ons brein vormt dan een betekenis voor bepaalde aanrakingen, wat het verschil kan maken tussen mensen die graag en niet graag aangeraakt worden.”
Niet forceren
Mensen met traumatische ervaringen kunnen geholpen worden met therapie. “Therapie kan werken om negatieve ervaringen om te zetten naar positieve ervaringen. Dat noemen we posttraumatische groei: we putten kracht uit onze negatieve ervaring en zetten die om naar een nieuwe positieve ervaring. Door vertrouwen op te bouwen kan je bijvoorbeeld ervaringen van aard veranderen”, aldus Van Puyvelde.
“Daarnaast ben ik een tegenstander van forceren. Het is nooit goed om iemand zijn privé grens te overschrijden, zeker als een fysieke ervaring traumatisch is geweest. De persoon beleeft bij die aanraking het trauma opnieuw, wat zeker niet fijn is. Ook iemand die een aanraking eerder niet fijn vindt, forceer je best niet. Het belangrijkste is dat er eerst wederzijds vertrouwen wordt opgebouwd.”
Huidhonger
Heeft de coronacrisis een impact gehad op onze knuffelgedrag? “Ik hoop van niet”, lacht Van Puyvelde. “Ik hoop niet dat we in een meer afstandelijke wereld gaan stappen, waar we afstand houden uit angst voor besmetting. Ik hoop vooral dat we als maatschappij een posttraumatische groeibeweging kunnen maken en uit het verleden kunnen leren, zodat we op een hygiënische manier weer contact met elkaar kunnen hebben”, besluit Van Puyvelde.
Beluister het gesprek met Martine Van Puyvelde in ‘De Wereld van Sofie’ via Radio 1 Select.
