Waarom ontsnappingskoning Harry Houdini rapper Eminem en zoveel andere muzikanten inspireert

“Guess who’s back?”, zingt de Amerikaanse rapper Eminem in zijn gloednieuwe single ‘Houdini’. Maanden hoorden we amper iets van de man maar eind mei doorbrak hij de stilte op zijn Instagram-account. Daar deed hij een mysterieuze aankondiging met een raadselachtig zinnetje: ‘For my last trick I want to make my career disappear.” 

Aan het einde van het filmpje, waarin je hem ziet praten met illusionist David Blaine, staat er ‘Houdini’. Een verwijzing naar boeienkoning Harry Houdini, de man die aan het begin van de 20ste eeuw moeiteloos ontsnapte uit politiecellen en dwangbuizen. Het filmpje haalde ondertussen meer dan een miljoen likes.

De fans maakten zich alvast grote zorgen: zou de succesvolle rapper ermee kappen? Marshall Matters, want dat is zijn echte naam, wordt in oktober namelijk 52 jaar. En laat dat nu net de leeftijd zijn waarop Houdini overleed aan een ontstoken appendix. Op Halloween bovendien!

Stoppen is alvast niet het plan van Eminem. De video bleek gewoon een list aan om zijn nieuwe single ‘Houdini’ aan te kondigen. Voor die single recycleerde hij een riedeltje uit zijn oudere hit ‘Without me’, en zette er een opvallende sample onder: ‘Abracadabra’ van Steve Miller Band. Nog meer magische sferen!

Eminem is dus wel degelijk ‘back’, alsof hij zichzelf weer tevoorschijn tovert, net zoals goochelaar Houdini. En na de single volgt deze zomer ook een nieuw album.

Bekijk: de videoclip van 'Houdini' van Eminem

Eminem is niet de enige artiest die zich door Harry Houdini liet inspireren. Zo was er vorig jaar ook al het nummer ‘Houdini’ van de Brits-Albanese zangeres Dua Lipa. Bij haar is Houdini een metafoor voor de grote verdwijntruc die ze toepast als een man te lang aarzelt om z’n interesse te tonen. “I come and I go. Catch me or I go Houdini”. 

Eerder verscheen er al een teaser van het nummer online. Niet toevallig op 31 oktober 2023, want 31 oktober (1926) is ook de sterfdatum van de goochelaar.  

Bekijk: de videoclip van 'Houdini' van Dua Lipa

Ook de band Foster The People bezong Houdini al, net zoals Arctic Monkeys. Zelfs Bart De Wever werd gisteren nog met de goochelaar vergeleken. In De Standaard schreef hoofdredacteur Karel Verhoeven over de jongste verkiezingsuitslag: “In wat zijn laatste campagne zou worden, terwijl hij durfde te mijmeren over een afscheid van de politiek, heeft Bart De Wever zich als een Houdini uit de beknellingen van een nederlaag bevrijd.”

Dat we bijna 100 jaar na zijn dood nog over Harry Houdini spreken, verbaast goochelaar Kobe Van Herwegen alvast niet. Zelf is hij ook een Houdini-bewonderaar, en leerde hij ‘De mol’-deelnemer Jens uit een dwangbuis ontsnappen. 

“Houdini heeft er zelf mee voor gezorgd dat hij de grootste aller tijden was, en schreef zijn naam ook altijd bewust in hoofdletters: HOUDINI”, zegt hij in ‘De wereld van Sofie’ op Radio 1. “Harry Houdini is trouwens niet zijn echte naam, hij heet eigenlijk Ehrich Weiss.”

“Houdini staat symbool voor de American Dream”

“De periode waarin Houdini opgroeide werd ook wel de ‘Golden age of magic’ genoemd. Er was nog geen film of televisie, dus mensen gingen naar het theater of naar musicals. Tussen al die acts zaten ook goochelaars, en dat werden al snel de grootste sterren op de affiche. Ze hadden zelfs hun eigen treinwagons om van stad naar stad te reizen.”

“Ook Houdini was een van die goochelaars, al bleek hij helemaal  niet zo goed in de traditionele kaarttrucs. Hij was vooral heel bruut met zijn materiaal. Maar ontsnappen uit een kist, dat bleek hij wel goed te kunnen. Dat werd zijn handelsmerk.”

Dat een figuur als Houdini veel mensen aanspreekt, heeft ook met de American Dream te maken, zegt Van Herwegen. “Hij groeide op in armoede, en kon zelfs daaruit ontsnappen. Al gebruikte hij daarvoor ook de harde middelen: hij probeerde kost wat het kost de concurrentie kapot  te maken om zelf te kunnen schitteren. Zo ging hij ook naar shows van rivalen die hem wilden kopiëren en saboteerde er de handboeien.”

"Popidool avant la lettre"

Van Herwegen noemt Houdini een soort popidool avant la lettre en een superster: “Hij was de Michael Jackson uit zijn periode, haalde alle voorpagina’s, en reisde de wereld rond om op te treden. Vaak gewoon in zijn ondergoed, al was dat niet per se om op te vallen, maar wel om te bewijzen dat hij geen sleutels of iets anders op zak had om zich te bevrijden.”

Ook België stond op zijn tourschema: Houdini stond in 1903 op de kermis in Kortrijk en in 1909 in het Alhambra Theatre in Brussel. “Daar zijn allemaal geen beelden van, en je weet: een herinnering is soms mooier dan de realiteit."     

Handige Harry

Ondertussen zijn we meer dan 100 jaar verder, en spreekt iedereen nog altijd over Houdini. De stunt van Eminem, vindt Van Herwegen alvast geslaagd, o.a. omdat hij in het Instagram- filmpje (zie hierboven) ook samenwerkt met David Blaine, die hij een moderne Houdini noemt. “Net als Houdini combineert Blaine zijn trucs met stunts.” 

“Er wordt ook gezegd dat we de uitdrukking ‘een handige Harry’ aan hem te danken hebben", besluit Van Herwegen. "Ik zou dat heel graag willen geloven. Voorlopig heb ik nog geen bewijs gevonden dat dat niet zo is.”