Waarom scoren leerlingen slechter op wiskunde en wetenschappen? "Kennis te veel vervangen door vaardigheden"

Het gaat niet goed met de kennis van wiskunde en wetenschappen in het lager onderwijs, zo bleek vanochtend uit een nieuw onderzoek. Op vlak van wiskunde zakken we van de elfde naar de veertiende plaats, bij wetenschappen gaat het van de 31e naar de 35e.

"We zagen al een dalende trend in het secundair onderwijs, nu is het duidelijk dat het virus van de kwaliteitsdaling zich in het hele onderwijs heeft genesteld", zegt Dirk Van Damme, expert onderwijs bij de OESO, in "Terzake" op Canvas. "Dit is toch een stevige wake-up call", benadrukt ook Filip Moons van de Vlaamse Vereniging voor Wiskundeleraars in 'De Wereld Vandaag'.

Wat precies de oorzaken zijn van de daling is onduidelijk. Beide experten kijken wel in de richting van de eindtermen. "In het lager onderwijs geven we wel wereldoriëntatie, waar biologie en aardrijkskunde inzit, maar natuurkunde komt pas later aan bod", zegt Moons. "Dat moeten we toch meenemen als de eindtermen van het basisonderwijs worden hervormd."

"Zo'n hervorming zou ook geen slechte zaak zijn", zegt Moons. "De huidige eindtermen dateren van 1997. Daarin geven we bijvoorbeeld veel aandacht aan cijferen, maar weinig aan abstraheren of het opbouwen van een redenering. Dat moet toch allemaal wat herbekeken worden."

Het virus van de kwaliteitsdaling nestelt zich in het hele onderwijs

Voor Van Damme is de lat van de eindtermen niet echt het probleem, maar wel de inhoud ervan. "We zijn kennis - het memoriseren - gaan verwaarlozen en hebben de focus gelegd op competenties en toepassen", zegt hij. "Het idee dat je onderwijs heel speels moet maken, blijkt toch steeds meer fictie, zo bewijzen ook steeds meer onderzoeken. Dat betekent niet dat je onderwijs saai moet maken. Er bestaan goede inzichten die het onderwijs aantrekkelijk maken, maar toch een cognitieve inspanning vraagt. Het vragen van zo'n inspanning is eigenlijk uit ons onderwijs verdwenen."

Los daarvan speelt volgens Moons nog een ander aspect mee. "We hebben een grote groep kansarme leerlingen die achterophinken", zegt hij. "We weten dat begrijpend lezen ook achteruitgaat en dat is verbonden met wiskunde. Als je een vraagstuk niet begrijpt kan je het ook niet oplossen. Ook daar is een serieuze inspanning te doen."

Begrijpend lezen is verbonden met wiskunde. Als je een vraagstuk niet begrijpt, kan je het niet oplossen

Van Damme bevestigt dat taal belangrijk is, maar kijkt niet in de richting van kansarme leerlingen als oorzaak. "Die waren er vroeger ook en die zijn er in het buitenland ook."

Wat moet er dan gebeuren? "Het is vijf voor twaalf", waarschuwt Moons, "zeker op het vlak van daadkrachtig beleid". Volgens hem moet er dringend werk worden gemaakt van vernieuwde eindtermen. "Maar in het secundair zijn we daar al twee jaar over aan het talmen. Soms moet je gewoon durven hervormen en ervoor gaan. Het is zeker niet te laat, maar we moeten wel durven iets te doen."

Beluister het gesprek met Filip Moons in 'De Wereld Vandaag': 

Bron: vrtnws.be en 'De Wereld Vandaag'